In maart en oktober 2022 heeft Antea Group een archeologisch bureauonderzoek opgesteld en een verkennend booronderzoek uitgevoerd naar aanleiding van de voorgenomen herinrichting van de Professor Eijkmanlaan in Haarlem, gemeente Haarlem. Conclusies bureauonderzoek. Uit het bureauonderzoek, waarin uit diverse bronnen bekende gegevens over het plangebied en de omgeving zijn verzameld, is gebleken dat de Boerhaavewijk waarin het plangebied is gelegen circa 1,5 m is opgehoogd voorafgaand aan de bouw. Dit betekent dat vrijwel alle inrichtingsplannen in opgehoogd zand plaatsvinden, zonder archeologische verwachting. Alleen voor het nieuw aan te leggen vuilwater- en hemelwaterriool geldt dat deze tot nieuwe ontgravingen zal leiden, die dieper reiken dan 1,5 m- mv. De gespecificeerde verwachting, zoals opgesteld in het bureauonderzoek is daarmee voor het aan te leggen riool van toepassing. Vooral in het noordelijk deel van het plangebied geldt een verwachting vanwege de aanwezigheid van een ondergronds gelegen strandwal of duin die in het verleden een verheffing vormde in de strandvlakte. Ook op historische kaarten uit de 19e eeuw is ter plaatse van deze strandwal (de voormalige Poelweg) een onregelmatige verkaveling te zien bij de plaats waar nu de Louis Pasteurstraat uitkomt op de Prof Eijkmanlan. De onregelmatige verkaveling betreft mogelijk een op dan moment verlaten huiserf (uit de middeleeuwen/nieuwe tijd). Op basis van het uitgangspunt dat de nieuwe aanleg van riolering en hemelwaterafvoer tot nieuwe bodemverstoringen kan leiden, in combinatie met de (deels) hoge archeologische verwachting adviseren wij om in een eerste instantie een verkennend archeologisch booronderzoek uit te voeren. Met dat onderzoek kan de dikte van het ophoogpakket worden bepaald, alsmede de mate van intactheid van de bodemopbouw en eventueel aanwezige archeologisch niveaus en waardes. De dieptes kunnen vervolgens worden vergeleken met de voorgenomen aanlegdieptes. Conclusies verkennend booronderzoek en advisering. De bodemopbouw binnen het plangebied wordt gekenmerkt door een dik pakket opgebrachte grond bestaande uit meerdere lagen van overwegend matig grof zand met schelpenresten. Het opgehoogde pakket heeft een gemiddelde dikte van circa 2 m. In boring 03A en 04 is het pakket relatief dun (1,4 à 1,6 m) en in boringen 01 t/m 03, 09 en 10 bestaat de bodemopbouw tot de einddiepte van 2,5 respectievelijk 2,8 m-mv uit opgehoogd materiaal. In boringen 03A t/m 08 is onder de opgebrachte grond een laagje klei, zandige klei en/of zandig veen aangetroffen. Deze afzettingen zijn geïnterpreteerd als respectievelijk IJ-klei (Formatie van Naaldwijk, Laagpakket van Walcheren) en Hollandveen (Formatie van Nieuwkoop, Hollandveen Laagpakket). In boringen 03A t/m 06 bevindt zich onder de zandige klei of het zandige veen nog een natuurlijk zandpakket. In boring 03A is de top van het natuurlijke zand zwak humeus, wat mogelijk wijst op een (zwakke) bodemvorming in de prehistorie. Op deze locatie ligt het zand op het hoogste niveau en tevens is dit de enige boring waarin wat bodemvorming heeft plaatsgevonden. Dit is het hoogste punt van de strandwal. In de aangrenzende zone (boringen 04-06) is de zuidoostelijke flank van de strandwal aangeboord. Gezien de deels intacte bodem alsmede enkele indicatoren is er een verwachting voor intacte archeologische waarden voor de periode neolithicum tot en met de nieuwe tijd.

Archeologisch vervolgonderzoek in de vorm van een inventariserend veldonderzoek d.m.v. proefsleuven is in principe een gewenste methode. De riolering komt echter aan de westzijde onder het wegdek te liggen, waardoor een proefsleuvenonderzoek technisch gezien niet haalbaar is. Daarom is in overleg met de gemeentelijk archeoloog van Haarlem geadviseerd tot het uitvoeren van een archeologische opgraving, in de vorm van een archeologische begeleiding van de cultuurtechnische werkzaamheden ter hoogte van boringen 02 tot en met 08, corresponderend met huisnummers 4 tot en met 24. Deze advieszone bestrijkt de top en flanken van de strandwal, zoals aangetroffen in de boringen. Hierbij wordt het cultuurtechnische werk gecombineerd met de een archeologische opgraving. Ter hoogte van de overige boringen worden geen archeologische waarden in de ondergrond verwacht. Geadviseerd wordt om deze zones vrij te geven voor de voorgenomen ontwikkelingen. Het bovenstaande selectieadvies is afgestemd met het bevoegd gezag, in deze de gemeente Haarlem.

Antea Group Archeologie 2022/299

Projectnummer: 413188.203