Kerkstraat 21 te Zuidland

DOI

Bouwhistorische verkenning van een voormalige boerderij, later woonhuis, in het midden van het dorp Zuidland. Het voorhuis van Kerkstraat 21 (en Kerkstraat 19) dateert waarschijnlijk uit 1608, zoals in de gevelankers (en het kalf van Kerkstraat 19) is te lezen. Onderdelen die uit de bouwtijd dateren zijn het metselwerk van de gevels en de dwarswand, de enkelvoudige balklaag van eiken met vier consoles, de afgezaagde houten stijl op zolder en de L-vormige kelder met gemetseld gewelf. De witte wandtegels met blauwe figuurtjes dateren waarschijnlijk uit de tweede helft van de zeventiende eeuw, maar hun huidige positie is van later datum. Het is zelfs niet zeker is of ze al vanaf het begin in dit pand aanwezig waren. De bouw van het achterhuis vond waarschijnlijk in de achttiende eeuw plaats, maar het achterhuis liep toen verder door naar achter. Waarschijnlijk dateert ook het privaat dat in Kerkstraat 19 werd gebouwd, maar toegankelijk was vanuit het achterhuis van Kerkstraat 21 uit deze periode. In de negentiende eeuw vonden verschillende wijzigingen plaats waarvan de volgorde niet bekend is. Het Kadaster laat zien dat het pand in 1876 werd gesplitst, met een scheiding ter hoogte van de dwarswand. Tevens werd een deel van het achterhuis gesloopt. Zoals bij veel panden in Zuidland werden in de negentiende eeuw de (voor- en zij)gevels gepleisterd en van een blokmotief voorzien. De gehele kapconstructie van het voorhuis werd vernieuwd, waarbij ook het bovenste deel van het metselwerk van de achtergevel opnieuw werd opgetrokken. De vensters in de topgevels van de zolder dateren waarschijnlijk ook uit deze periode. In de zijgevel bevinden zich op de begane grond ook nog twee schuiframen uit deze bouwfase. In het interieur zijn overal sporen van blauwsel te vinden, dit dateert uit de tweede helft van de negentiende eeuw. Tussen 1913 en 1930 (waarschijnlijk rond 1922) werd de voorgevel aangepast. De voordeur werd van het midden naar links verplaatst en daarnaast kwamen twee vensters, met om de hoek in de zijgevel nog een smal venster. De indeling van het voorhuis werd ook gewijzigd. Achter de nieuwe voordeur kwam een lange gang met rechts daarvan een voorkamer en tussenkamer die met een suite-stel verbonden werden. Alle interieurafwerkingen werden op elkaar afgestemd. Daarvan zijn nu alleen de plafondafwerkingen en de sjabloonschilderingen op de gangwanden nog aanwezig. Tussen 1962 en 2023 werd het achterste deel van het achterhuis gesloopt. Waarschijnlijk kreeg het achterhuis toen zijn huidige achtergevel en zijn huidige kapconstructie. Het venster in de achtergevel, de achterdeur en het venster in de zijgevel van de achterkamer zijn eveneens van relatief recente datum.

Identifier
DOI https://doi.org/10.17026/AR/4LPIJ0
Metadata Access https://archaeology.datastations.nl/oai?verb=GetRecord&metadataPrefix=oai_datacite&identifier=doi:10.17026/AR/4LPIJ0
Provenance
Creator Osinga, Eva
Publisher DANS Data Station Archaeology
Contributor Osinga, Eva
Publication Year 2024
Rights CC-BY-4.0; info:eu-repo/semantics/restrictedAccess; http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
OpenAccess false
Contact Osinga, Eva (OSINGA bouwhistorie)
Representation
Resource Type Dataset
Format application/pdf
Size 86354059
Version 1.0
Discipline Humanities