Erfsporen uit de middeleeuwen en Nieuwe tijd aan de Ypesteinerlaan in Heiloo

DOI

Archol bv heeft in opdracht van Amante Vastgoed bv een definitief archeologisch onderzoek uitgevoerd in plangebied Zomerzand aan de Ypesteinerlaan in Heiloo. Aanleiding voor het onderzoek waren de bouwplannen voor een nieuwe woonwijk. Voorgaande proefsleuvenonderzoeken in 2005 (AAC) en 2020 (Archol bv) hadden uitgewezen dat hier nog resten aanwezig waren van een behoudenswaardige vindplaats uit de middeleeuwen en Nieuwe tijd binnen een gebied van maximaal 6300 m2. Voorafgaand aan de bouw dienden deze resten veiliggesteld worden door middel van een opgraving. De exacte omvang, indeling en vooral de ligging van de bewoningskern van de vindplaats waren echter nog niet bekend. De eerste fase van de Archol-opgraving bestond dan ook uit aanvullende zoeksleuven, gericht op het lokaliseren en afbakenen van de bewoningskern uit beide perioden. De tweede fase bestond uit het vlakdekkend onderzoek, dat inzicht moest geven in de aard en indeling van deze bewoningskern. Net als bij het vooronderzoek van AAC uit 2005 blijken de archeologische sporen zich met name te concentreren in de noordoosthoek van plangebied Zomerzand: binnen een strook van ca. 85 m (W-O) x 25 m (N-Z). De archeologische sporen en bijbehorende vondsten stammen uit drie verschillende perioden: de overgang van de vroege naar de late middeleeuwen (ca. 900-1100), de late middeleeuwen (ca. 1100-1350) en de Nieuwe tijd (16e-18e eeuw). Op grond van de vooronderzoeken werd specifiek voor de vroege middeleeuwen en de Nieuwe tijd een bewoningskern verwacht in de vorm van huis- of boerderijsporen. Voor deze laatste periode werd dit vermoeden bovendien versterkt door de afbeelding van een boerderij op een kaart van Dou uit 1680 ter hoogte van het onderzoeksgebied.
Sporen van een huisplaats of boerderij zijn bij de opgraving echter niet aangetroffen binnen dit gebied. Het verwachtingsbeeld uit de vooronderzoeken dient bijgesteld te worden. Het onderzoekt lijk voor de (vroege) middeleeuwen uit te wijzen dat er hoogstwaarschijnlijk geen boerderij is geweest. Net als bij het vooronderzoek van 2005 is namelijk slechts een combinatie van greppels en losse vondsten aangetroffen. De geringe hoeveelheid vondsten (alleen losse scherven) is niet als nederzettingsafval te beschouwen, maar eerder als nederzettingsruis: afval van een naburige nederzettingskern. Uitgaande van de lay-out van de greppels uit deze periode, is een dergelijke bewoningskern eerder ten noorden van het plangebied te situeren. In tegenstelling tot de middeleeuwen kenmerkt het vondstmateriaal uit de Nieuwe tijd zich juist wel door een meer diverse samenstelling en een grote hoeveelheid. In combinatie met de eveneens meer diverse en beter vertegenwoordigde sporen van onder andere waterputten, een veldoven en dierbegravingen uit de verschillende onderzoeken wijs dit overduidelijk op een nederzetting binnen de noordoosthoek van het plangebied. De afwezigheid van een huisplaats met boerderijsporen is voor deze periode eerder te beschouwen als een gevolg van post-depositionele bodemprocessen: de sporen zijn er hoogstwaarschijnlijk wel geweest, maar ze zijn in een recent verleden verstoord door afgravingen van de duintop en door de aanleg van vele moestuinbedden.

Identifier
DOI https://doi.org/10.17026/AR/NGNY7Z
Metadata Access https://archaeology.datastations.nl/oai?verb=GetRecord&metadataPrefix=oai_datacite&identifier=doi:10.17026/AR/NGNY7Z
Provenance
Creator T.A. Goossens; C.S. Spiering
Publisher DANS Data Station Archaeology
Contributor Archol; S. Hakvoort; T.A. Goossens; A. Griffioen; S. Knippenberg; Y. Rabou; S. Shek
Publication Year 2025
Rights CC-BY-4.0; info:eu-repo/semantics/openAccess; http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
OpenAccess true
Contact Archol (Archol)
Representation
Resource Type written report; Dataset
Format image/jpeg; application/octet-stream; application/pdf; application/rtf; application/x-msaccess; text/plain; application/vnd.openxmlformats-officedocument.spreadsheetml.sheet; text/csv; application/geo+json; text/comma-separated-values
Size 3863952; 3974346; 4397695; 2512751; 2505673; 3839868; 4572011; 5402952; 5820466; 5699570; 6640633; 5927179; 5993197; 6444933; 6864258; 4716081; 4131197; 6568517; 6441051; 7005763; 7285881; 5146890; 6554546; 6591407; 5074770; 6927493; 6307340; 7207230; 7000487; 6238449; 6111923; 7269251; 6679805; 7267728; 7104114; 7045780; 6809047; 6482195; 5204649; 6081068; 5700872; 7012670; 5866702; 6493717; 7332391; 5488748; 5551177; 5595622; 6112969; 4587976; 5142432; 7132940; 7975896; 3117056; 336629; 553445; 944853; 74105; 672487; 1453320; 12095488; 3870; 447349; 1239528; 617298; 289912; 14381; 731; 3088; 717; 18175994; 23454; 14813; 13793; 63739; 432974; 14141; 721331; 29371; 2885574; 3141366; 3098001; 2372693; 2860085; 3457814; 3016180; 3475732; 3159435; 3694761; 4237040; 2237948; 1844955; 3341268; 4093180; 3762878; 4690412; 3160162; 3714133; 3217820; 4142606; 3928054; 4079078; 4160929; 4829085; 3181563; 3231414; 3519583; 4450325; 4519606; 2658443; 3068119; 3085089; 2835108; 2832480; 2755054; 3003999; 2649241; 2588790; 2750261; 2418336; 2241303; 2764127; 2846646; 4740620; 4102461; 4428579; 3296846; 3317052; 4013592; 2732092; 3823854; 4359837; 4137640; 4572837; 4253908; 4175112; 3372241; 4897017; 5200327; 4191025; 4652369; 3992070; 5118106; 5582578; 4351049; 4275160; 5641676; 4292768; 3861891; 3951634; 4243780; 4374101; 4638342; 4210797; 4355400; 4710485; 4690911; 4754941; 5002349; 5191269; 4973281; 4312324; 4621725; 4169902; 3734841; 5107356; 4520865; 4822810; 5905845; 4910020; 5266746; 3494230; 4393415; 4287210; 3958541; 4095712; 3997580; 3968014; 3663095; 4761107; 3555827; 4090021; 3755379; 3394518; 3726013; 4129662; 3179003; 1888499; 3591515; 3469048; 4179769; 2910481; 3219788; 2665746; 3039165; 3308614; 3082600; 3174549; 3146560; 2995530; 3382537; 2977527; 2861229; 3332774; 3251425; 2928612; 3513623; 3141489; 3051749; 3442521; 2736908; 4090083; 4549957; 3063436; 3801309; 4812283; 3429274; 4171703; 3844974; 3740641; 3748180; 3586645; 3388837; 3796161; 3660733; 3536607; 3829299; 3170388; 3802182; 3988872; 2681733; 4269418; 2053232; 3096884; 3724545; 49997; 5675; 1678; 9534; 5855; 14307; 51871; 4066; 256; 1185814; 5792914; 272; 281; 9307; 106; 915; 3029; 332; 188; 15607; 1257; 1142; 174; 371; 102; 251; 62442; 214; 433; 344; 5173; 200; 827; 543; 50; 1601; 539; 107; 146; 758; 160; 12888; 7601; 172; 5228; 3269120; 398314; 105; 872; 7749; 902; 60; 9700; 5742; 8116; 1253
Version 1.0
Discipline Humanities