Antea Group heeft in september 2021 een bureauonderzoek uitgevoerd in voorbereiding op de aanleg van een 20 kV kabeltracé (middenspanning) tussen het 150 kV-hoogspanningsstation aan de Bloesemlaan 21 te Zeewolde en bedrijvenpark Stichtsekant te Almere. Het tracé is gelegen binnen de gemeenten Zeewolde en Almere. Voor beide gemeentes geldt dat ze gebruik maken van een standaard bureauonderzoek, aangezien er binnen de gemeentes sprake is van en hoge mate van uniformiteit in bodemopbouw, geomorfologie (bodemreliëf), archeologie en cultuurhistorie.1 Op basis van nieuwe inzichten kan de initiatiefnemer echter een aanvullend bureauonderzoek op plangebied niveau uitvoeren. Het onderhavige bureauonderzoek betreft dan ook een aanvulling op de gestandaardiseerde werken. Het doel van dit onderzoek is dan ook met name om het onderhavige plangebied te toetsen aan de (bestaande) archeologische verwachting. Conclusies De archeologische verwachting is voornamelijk gebaseerd op de mogelijke aanwezigheid van vindplaatsen uit het laat-paleolithicum en het mesolithicum. Deze vindplaatsen zijn aan te treffen op de top van de pleistocene ondergrond, het dekzand en rivierduinen. Daarnaast zijn resten uit het vroeg-neolithicum te verwachten op de hogere delen van de oude getijdeafzettingen. In het getijdegebied waren vooral de oeverwallen geschikte plaatsen voor bewoning. In de middeleeuwen behoorde het plangebied tot het Almere en in de nieuwe tijd (tot aan de bouw van de afsluitdijk) tot de Zuiderzee. In de hierbij horende afzettingen (respectievelijk Almere Laag en Zuiderzee Laag) zijn verspreid over de Flevopolder en in het IJsselmeer reeds vele (resten van) scheepswrakken gevonden. Daarnaast kunnen er middeleeuwse bewoningsresten van eventueel in het gebied aanwezige verdronken dorpen worden aangetroffen in het veen .Ook kunnen in de Flevopolder resten worden aangetroffen van vliegtuigwrakken uit de Tweede Wereldoorlog. De kans op het aantreffen van onontdekte scheepswrakken uit de late middeleeuwen en nieuwe tijd of vliegtuigwrakken is overal in het plangebied aanwezig. Deze kans of verwachting is daarom niet opgenomen op de beleidskaart en niet in het onderstaande selectieadvies. Vrijwel het gehele tracé is echter gesitueerd in de berm van bestaande wegen. Een analyse van de KLIC-gegevens laat zien dat bijna overal kabels en leidingen in de ondergrond aanwezig zijn. Zo geldt er in principe een (middel)hoge archeologische verwachting voor grote delen van het plangebied, maar tegelijkertijd zorgt de aanwezigheid van kabels en leidingen in de ondergrond ervoor dat de kans op het aantreffen van een intacte bodem en daarmee intacte archeologische vindplaatsen als laag moet worden ingeschat. Advies gemeente Almere Gemeente Almere Ten plaatse van het bedrijventerrein Stichtsekant (hoek Lijsterweg –Nederstichtselaan) is een bekende vindplaats aanwezig (1R-13 / K-boven2). Dit betreft een vastgestelde archeologische waarde. Het gemeentelijk beleid richt zich hier op het behoud van archeologische waarden in de bodem. Voor dit terrein geldt echter een archeologische vergunningsplicht voor alle bodemingrepen onder het huidige maaiveld, ongeacht de aard en omvang ervan. Op deze locatie zullen de werkzaamheden door middel van gestuurde boringen worden uitgevoerd. De vindplaats wordt verwacht op een diepte van circa 3,8 m-mv (vanaf 6,72 m -NAP). Het is op dit moment niet geheel duidelijk op welke diepte de gestuurde boringen zullen plaatsvinden. Antea Group adviseert derhalve om in contact te treden met de gemeentelijk archeoloog van Almere om een vervolgstrategie te bepalen. Advies gemeente Zeewolde Antea Group adviseert om vervolgonderzoek in de vorm van een verkennend booronderzoek uit te voeren (met een onderlinge boorafstand van 40 m) voor de tracédelen waarbij de volgende combinatie van omstandigheden van toepassing is: •de werkzaamheden (aanleg 20 kV-kabel) vinden plaats in open ontgraving; •met de voorgenomen ontgravingsdiepte van 0,8 m-mv worden de archeologische vrijstellingsdieptes overschreden; •de werkzaamheden worden uitgevoerd op een locatie waar niet reeds bestaande kabels en/of leidingen aanwezig zijn (op basis van de KLIC-gegevens) en worden dus uitgevoerd buiten een bestaande kabel- en leidingenstrook; Voor de overige locaties binnen beide gemeenten wordt de kans op het aantreffen van een intacte bodem en archeologica als zeer gering ingeschat en wordt geen vervolgonderzoek geadviseerd. Hierbij dient te worden opgemerkt dat deze lage verwachting voor een groot gedeelte van het plangebied is gebaseerd op de geplande ontgravingsdiepte en de ligging van het tracé in verstoorde bermlocaties, waar op basis van de KLIC gegevens reeds ondergrondse kabels en leidingen aanwezig zijn. Zo geldt er in principe een (middel)hoge archeologische verwachting voor grote delen van het plangebied, maar tegelijkertijd zorgt de aanwezigheid van kabels en leidingen in de ondergrond ervoor dat de kans op het aantreffen van een intacte bodem en daarmee intacte archeologische vindplaatsen als laag moet worden ingeschat. De bestaande kabels en/of leidingen liggen namelijk op de ontgravingsdiepte van 0,8 m-mv of dieper. Daarnaast worden de gele zones in principe niet meegenomen in het vervolgonderzoek. Voor deze gebieden geldt weliswaar een archeologische verwachting, maar het archeologisch relevante niveau ligt naar alle waarschijnlijkheid dieper dan 1 m-mv. Gezien de ontgravingsdiepte van 0,8 m-mv wordt dit niveau echter niet bereikt. Concreet houdt dit in dat indien er een tracéwijziging plaatsvindt en de werkzaamheden in onverstoorde grond plaatsvinden, bovenstaand advies niet meer geldig is en er archeologisch vervolgonderzoek dient plaats te vinden. Revisiebeheer De onderhavige rapportage is voorgelegd aan en beoordeeld door de archeologische adviseurs van de gemeente Zeewolde. Het huidige rapport betreft een aangepaste versie, waarin de opmerkingen van de bevoegde overheid zijn verwerkt. Hierbij dient te worden opgemerkt dat in een eerdere versie van de rapportage drie advieszones voor vervolgonderzoek zijn aangewezen. De adviseurs van de gemeente hebben voorgesteld om het booronderzoek uit te breiden met een extra advieszone. De toegevoegde advieszone betreft een geel en groen gebied (lage tot middelhoge archeologische verwachting), dat gelegen is tussen twee reeds aangewezen advieszones aan het Nijkerkerpad met een hoge archeologische verwachting. Op de locatie van de toegevoegde advieszone zullen de gemeentelijke vrijstellingsgrenzen van 1 respectievelijk 1,5 m-mv met de voorgenomen ingrepen niet worden overschreden. In deze zone zijn echter geen belemmeringen in de vorm van kabels en/of leidingen in de ondergrond aanwezig. Een uitbreiding van het booronderzoek op deze locatie biedt dan ook de mogelijkheid om enerzijds de bodemopbouw en de landschappelijke overgangen in het gebied beter in beeld te krijgen. Anderzijds kan op deze manier de begrenzing van de beleidskaart worden getoetst. Concreet zijn er vier advieszones voor vervolgonderzoek aangewezen.

Het bovenstaande selectieadvies is beoordeeld en akkoord bevonden door de bevoegde overheid.

Antea Group Archeologie 2021/175

Projectnummer: 472234