In opdracht van MWPO heeft BAAC op 25, 26 en 27 januari 2023 een proefsleuvenonderzoek uitgevoerd in het Middengebied van het Gasthuiskwartier,
gelegen in het historische centrum van ’s-Hertogenbosch.
Ter plekke van een groot deel van het plangebied was sinds de late
middeleeuwen een Gasthuis gevestigd. Dit deel is een gemeentelijk
archeologisch monument. Een ander deel van het plangebied bevindt zich ter
plekke van voormalige percelen aan de Tolbrugstraat. Op beide locaties diende
te worden vastgesteld of bij de geplande graafwerkzaamheden archeologisch
waardevolle resten geraakt zouden worden.
Tijdens het onderzoek is nergens gegraven tot in de natuurlijke ondergrond;
de maximale ontgravingsdiepte varieert van 4,00 tot 5,55 m +NAP (het tegenwoordige maaiveld ligt op gemiddeld 6,30 m +NAP). In de aangelegde putten
zijn slechts enkele archeologisch relevante sporen aangetroffen; de meeste
sporen bestaan uit de insteken van de bestaande, vroeg 20e-eeuwse bebouwing,
of (nog recentere) kabel- en leidingsleuven.
Aan de westzijde van het plangebied bevonden zich tot in de 20e eeuw de
achterterreinen van percelen aan de Tolbrugstraat. Hier werden tussen
4,20 en 4,60 m +NAP twee ophogingen aangetroffen, waarvan de jongste
gezien het erin voorkomende vondstmateriaal uit de periode 1450-1550 zou
kunnen dateren, of in ieder geval uit de periode dat hier een perceel aan de
Tolbrugstraat gelegen was. Ook een (vermoedelijke) waterput zou nog kunnen
zijn aangelegd op een achterterrein aan de Tolbrugstraat. De put heeft een
schacht van machinaal vervaardigde baksteen en dateert mogelijk uit de tweede
helft van de 19e eeuw. De schacht lijkt te zijn afgebroken met het graven van de
insteek voor het Mariapaviljoen.
Wat betreft het Gasthuis is alleen ter plekke van het voormalige Spaanse huis
een ophoging aangetroffen die mogelijk uit de tijd dateert dat deze vleugel
van het Gasthuis functioneerde. De ophoging bevindt zich tussen 4,90 en 5,30 m
+NAP en zou gezien het vondstmateriaal in de periode 1650-1750 kunnen zijn
opgebracht, hoewel dat gezien de geringe hoeveelheid vondstmateriaal niet
zeker is.
Het uit het onderzoek voortkomende advies is om de in het PvE aangegeven
locaties 1 t/m 13, 16, 18, 21 en 22 vrij te geven voor de voorgenomen
werkzaamheden. De locaties 14, 15, 19, 20, 23, 24 en 25 waren al voorafgaand
aan het opstellen van het PvE vrijgegeven. Daarmee blijft alleen locatie 17
onbeoordeeld.
adobe acrobat document, 9.0
