Veenendaal, Prins Bernhardlaan-Bevrijdingslaan, rotonde (gemeente Veenendaal). Een archeologisch bureauonderzoek

DOI

De gemeente Veenendaal heeft in het kader van bodemroerende werkzaamheden in het plangebied Prins Bernhardlaan-Bevrijdingslaan, rotonde, te Veenendaal opdracht gegeven tot het uitvoeren van een archeologisch bureauonderzoek. Een deel van het plangebied kent een zeer hoge archeologische verwachting. Deze verwachting is gebaseerd op de begrenzing van de oudste woonkern van het huidige Veenendaal. De Prins Bernhardlaan is aangegeven als een historische lijnstructuur. Deze weg is onderdeel van het historische radiaalvormige wegenpatroon. Deze radiaal vormde de basis van het ontstaan van Veenendaal. De huidige Prins Bernhardlaan is aangelegd op de locatie van een voormalige watergang, de Boveneindse Grift. Deze waterloop is gegraven in 1545 ter ontsluiting en ontginning van de Eder Venen. Later verbond deze route Veenendaal met De Klomp. Het water werd in 1930 gedempt, waarna de (voorgangers van de huidige) wegen zijn aangelegd. Bij de voorgenomen herinrichting van het plangebied van een kruispunt naar een rotonde vinden de nodige grondwerkzaamheden plaats, waaronder het vervangen van het vuilwaterriool en de aanleg van een regenwaterriool. Vanwege de ligging van het plangebied op de locatie van de (gedempte) watergang en het gebruik als ontginningsbasis bestaat de kans op het aantreffen van waterstaatkundige werken, zoals kademuren, sluizen, brughoofden, beschoeiingen en dempingsmateriaal van de watergang. Dergelijke archeologische resten kunnen direct onder het maaiveld aangetroffen worden. Langs de Boveneindse grift heeft een weg of pad gelopen, mogelijk kunnen ook hier resten van worden aangetroffen. Verder is er mogelijk is ook sprake van de aanwezigheid van historische bebouwing, met name in het oostelijke deel van het plangebied. Hier is mogelijk ook sprake van een molencomplex. In de Tweede Wereldoorlog lag het plangebied in de Nederlandse Grebbelinie en lag in de meidagen van 1940 dicht bij de frontlinie. In de jaren 1944-1945 maakte lag het plangebied in de Duitse 'Pantherstellung'. Er zijn echter geen directe aanwijzingen bekend voor de aanwezigheid van stellingen in het plangebied, maar dit kan ook niet worden uitgesloten.In theorie kan in het dekzand sprake zijn van archeologische resten uit de prehistorie. De verwachting hierop binnen het plangebied is echter laag, gezien de sterke beïnvloeding van de bodem door de turfwinning, de aanleg van de wetering en verdedigingswerken. Hierdoor is de kans op het aantreffen van potentiële archeologische niveaus in de top van het dekzand laag. Bij onderzoek in het kader van de herinrichting van het winkelgebied (centrum) is echter gebleken dat plaatselijk nog wel een intacte bodem bewaard kan zijn gebleven. De mate van verstoring van deze mogelijk aanwezig archeologische resten door de aanleg van de bestaande bebouwing en reeds uitgevoerde civieltechnische werkzaamheden is onbekend.Op basis van deze resultaten en het gegeven dat behoud in situ middels planaanpassing niet tot de mogelijkheden behoort, adviseert de Omgevingsdienst regio Utrecht om archeologisch vervolgonderzoek uit te laten voeren.Een Archeologische Begeleiding (conform protocol proefsleuven, maar met de mogelijkheid naar een doorstart naar een Archeologische Begeleiding conform protocol opgraven) is de meest praktische vorm van nader onderzoek. De werkzaamheden in het deel van het plangebied met een zeer hoge archeologische verwachting dienen onder Archeologische Begeleiding te worden uitgevoerd, hierbij is de archeologie leidend in het proces. Indien de resultaten van het archeologisch onderzoek hiertoe aanleiding geven, wordt de Archeologische Begeleiding uitgebreid naar de overige delen van het plangebied. De gemeente Veenendaal neemt over een eventuele uitbreiding van de Archeologische Begeleiding, in overleg met diens adviseur van de Omgevingsdienst Regio Utrecht (ODRU), het selectiebesluit. Een dergelijke archeologische begeleiding dient plaats te vinden conform de Kwaliteitsnorm Nederlandse Archeologie (KNA) en op basis van een door het bevoegd gezag goedgekeurd Programma van Eisen (PvE).

ODRU Erfgoed rapport 40

Identifier
DOI https://doi.org/10.17026/dans-zjd-htxq
Metadata Access https://archaeology.datastations.nl/oai?verb=GetRecord&metadataPrefix=oai_datacite&identifier=doi:10.17026/dans-zjd-htxq
Provenance
Creator R. Torremans
Publisher DANS Data Station Archaeology
Contributor P.C. Boer, de; P.C. de Boer (Omgevingsdienst regio Utrecht); Omgevingsdienst regio Utrecht
Publication Year 2016
Rights CC-BY-4.0; info:eu-repo/semantics/openAccess; http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
OpenAccess true
Contact P.C. Boer, de (Milieudienst Zuidoost-Utrecht)
Representation
Resource Type Dataset
Format text/xml; application/pdf
Size 10136; 8998; 1036; 8428; 1743380
Version 1.0
Discipline Humanities