Een archeologische begeleiding aan de Krayenhofflaan 25 (Nijmegen) , Archeologische Berichten Nijmegen - Briefrapport 238

De doelstelling van het onderzoek was het documenteren van de door de geplande grondwerkzaamheden bedreigde archeologische resten. Gezien de beperkte omvang van het onderzoek is het archeologische onderzoek niet verplicht gesteld voorafgaande aan het uitgraven van de bouwput. Omdat het onderzoeksgebied op de Archeologische Beleidskaart van de gemeente Nijmegen wel als terrein met zeer hoge archeologische waarde wordt aangemerkt (waarde 3), is besloten om een archeologisch onderzoek uit te voeren tijdens de aanleg van de bouwput. Ondanks de beperkte omvang van het onderzoeksgebied, leverde het onderzoek veel onderzoeksresultaten op. In totaal zijn vijf sporen aangetroffen, waarvan er vier als Romeinse crematiegraf zijn geïnterpreteerd. Deze graven maken onderdeel uit van het grafveld dat ten zuiden en oosten van de Romeinse stad Ulpia Noviomagus gelegen was. Het onderzoeksgebied is direct ten oosten van één van deze uitvalswegen gelegen. Aan westelijke zijde van deze weg zijn eerder al enkele zeer rijke en monumentale, ommuurde crematiegraven aangetroffen. Deze graven oriënteren zich aan de uitvalsweg en dateren tussen circa 80 en 100 na Chr. Graf 1 dateert gezien de datering van de nog aanwezige bijgaven (80-105) uit dezelfde periode. De datering van het graf berust vooral op de aanwezigheid van het bakje van fijn Holdeurns aardewerk. In het productiecentrum op de Holdeurn nabij berg en Dal is dit type aardewerk door het Tiende Legioen geproduceerd. Dit legioen was tussen 71 en 104/105 in Nijmegen gelegerd was. Waarschijnlijk is de productie van de fijne Holdeurnse waar pas vanaf 80 na. Chr. opgepakt. Het graf was opgebouwd uit een vlak liggende tegel waarop een vierkante constructie van tegulae aangebracht was. Op de verticaal geplaatste tegulae is geen deksel aangetroffen, terwijl dit bij andere dakpan- of kistgraven wel gebruikelijk is. Een verklaring voor het ontbreken van de deksel is de gedeeltelijke verstoring van het graf door ploegende boeren in voorbije eeuwen. Daarnaast kan het graf aan het begin van de 20e eeuw ook nog doorzocht zijn door schatgravers, waarbij een deel van de grafinventaris kan zijn meegenomen. Een opvallende vondst is de kleine bronzen olielamp met twee pitten. Van dit type is geen parallel uit Nederland bekend. Uit de weinige nog aanwezige crematieresten dat de overledene jonger dan 12 jaar was. Verder valt op dat er veel fragmenten tufsteen in het graf zijn gevonden. Mogelijk is dit vondstmateriaal afkomstig van een bovengronds grafmonument dat het graf markeerde. Dit is in latere tijd gesloopt om de steen als bouwmateriaal in de middeleeuwse stad te kunnen gebruiken. De overige drie graven zijn minder specifiek te dateren. Zowel graf 2 als 4 zijn tussen 70 en 270 gedateerd op basis de aangetroffen kruikfragmenten. De leeftijd van de overledene in graf 2 kon op basis van een wortel van een premolaar bepaald worden. Het betreft een adolescent of volwassen individu. Een opvallende vondst uit graf vier is een kruik die als misbaksel gezien mag worden gezien het gat in de wand. Het gebruik van misbaksels als bijgave in graven is al vaker vastgesteld. Hieruit komt naar voren dat de bijgaven vooral een symbolische functie hadden in het begravingsritueel. Uit de crematieresten uit graf 3 kon geen leeftijd worden herleid. Dit graf kan op basis van de beker van geverfd aardewerk na 150 na Chr. gedateerd worden. Uit de dateringen van de graven blijkt dat dit deel van het grafveld in ieder geval tussen circa 80 en 200 in gebruik was. De vier graven bieden inzicht in het grafveld van de Romeinse stad Ulpia Noviomagus en de bewoners van ervan. Vooral het aangetroffen dakpangraf is bijzonder, aangezien hiervan binnen de gemeentegrenzen slechts enkele parallellen zijn aangetroffen.

Identifier
DOI https://doi.org/10.17026/dans-z4p-8q8u
PID https://nbn-resolving.org/urn:nbn:nl:ui:13-60-4mk5
Metadata Access https://easy.dans.knaw.nl/oai?verb=GetRecord&metadataPrefix=oai_datacite&identifier=oai:easy.dans.knaw.nl:easy-dataset:127576
Provenance
Creator Oosterbaan, J.; Enckevort, H. van
Publisher Gemeente Nijmegen
Contributor Braven, J.A. den; Gemeente Nijmegen
Publication Year 2019
Rights info:eu-repo/semantics/openAccess; License: http://creativecommons.org/licenses/by/4.0; http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
OpenAccess true
Representation
Language Dutch; Flemish
Resource Type Dataset
Format application/pdf; image/tiff; image/jpeg; text/xml; mapinfo / tab; access / mdb
Discipline Ancient Cultures; Archaeology; Humanities
Spatial Coverage (5.850 LON, 51.846 LAT); Gelderland; Gemeente Nijmegen; Nijmegen; Krayenhofflaan; 01H (kaartblad)