In augustus-september 2020 heeft Antea Group een archeologisch bureauonderzoek uitgevoerd voor het plangebied Verbetering Regionale Keringen langs Mark, Dintel en Vliet, gevolgd in april 2021 door een inventariserend veldonderzoek door middel van boringen, verkennende fase. De opdrachtgever is voornemens dijkvakken over een lengte van 14 kilometer langs de waterlopen van Mark, Dintel en Vliet (MDV) in West-Brabant te versterken. De plangebieden zijn gelegen in de gemeenten Breda, Drimmelen, Etten-Leur, Moerdijk en Steenbergen. Het onderhavig document betreft de gecombineerde rapportage van het bureauonderzoek en het verkennend veldonderzoek voor het deel van dit plangebied dat gelegen is in de gemeente Steenbergen (Noord-Brabant).

Bureauonderzoek. Uit het archeologisch bureauonderzoek is gebleken dat het plangebied tijdens de prehistorie tot de vroege middeleeuwen vermoedelijk ongunstig was voor bewoning. Het gebied waarin de planlocatie zich bevindt werd pas vanaf de late middeleeuwen ingepolderd. Het plangebied bevindt zich op de grens tussen de in het oosten gelegen dekzandrug met daarop het historische Steenbergen en het ten westen gelegen zeekleigebied. Er worden voornamelijk archeologische resten uit de late middeleeuwen en nieuwe tijd verwacht, bestaande uit huizen/nederzettingen met bijbehorende structuren welke net buitende de dorpskern of vestingwerken in en rondom Steenbergen hebben gelegen. Deze verwachting is alleen correct wanneer blijkt dat de bodemopbouw niet geroerd is en de spoordragende niveaus nog intact zijn. Dit kan met een bureauonderzoek alleen niet worden vastgesteld, hier is een veldonderzoek door middel van handmatige grondboringen noodzakelijk als eerste toets. Omdat er een kans is op het aantreffen van archeologische resten binnen het plangebied, adviseert Antea Group om binnen het plangebied een inventariserend veldonderzoek d.m.v. boringen, verkennende fase, uit te voeren op de locaties waar graafwerkzaamheden dieper dan 50 cm -mv gepland zijn.

Inventariserend veldonderzoek, verkennend booronderzoek. De bodemopbouw bestaat aan de basis op circa 2-2,5 m-mv uit lemige zanden die worden gerekend tot de Formatie van Waalre, een fluviatiele rivierafzetting uit het Pleistoceen. Dekzand (Formatie van Boxtel, Laagpakket van Wierden) werd niet waargenomen. Bovenop het pleistocene zand liggen mariene afzettingen (Formatie van Naaldwijk, Laagpakket van Walcheren) en plaatselijk (niet in elke boring) ook resten van een veenpakket (Formatie van Nieuwkoop, Hollandveen Laagpakket). Het veenpakket heeft een kleiige textuur en is mogelijk deels gelijktijdig ontstaan met de mariene afzettingen, mogelijk in de vorm van verlandingen van de erosiegeulen. De jonge mariene afzettingen (vermoedelijk grotendeels afgezet in de late middeleeuwen) zijn (deels) gerijpt en deze waren vanaf de nieuwe tijd draagkrachtig genoeg om in gebruik te nemen als akkergrond. Eventuele bebouwing en bewoning uit de nieuwe tijd bevindt zich op grond van historische kaarten buiten het (huidige) plangebied, en ook in de boringen zijn voor bewoning geen aanwijzingen gevonden. De archeologische verwachting kan worden omgezet naar een afwezige verwachting voor de vroege prehistorie en naar een lage verwachting voor de periode middeleeuwen – nieuwe tijd.

Hieraan kan worden toegevoegd een lage verwachting voor de periode ijzertijd-vroege middeleeuwen op een eventuele veenrest. Wij adviseren het plangebied op grond van de lage tot afwezige kans op archeologische resten vrij te geven, voor zover gelegen in de gemeente Steenbergen. Dit betreft een selectieadvies. Dit rapport en de adviezen hierin dienen ter beoordeling te worden voorgelegd aan de gemeente en haar adviseur. Zij kan op basis van de bevindingen uit dit onderzoek overgaan tot een selectiebesluit. Revisiebeheer. De rapportage is voorgelegd aan de bevoegde overheid. In de onderhavige zijn de opmerkingen verwerkt.

Antea Group Archeologie 2021/107

Projectnummer: 459172 Deelnummer: 459172.103 BO & IVO-O BRL 4000: protocol 4002 en 4003