A-21.0852/A-21.0217: Stroe, Wolweg Onder de grond van Stroe-Wolweg, Opgraving van een herhaald bewoonde dekzandrug

In plangebied Stroe-Wolweg heeft BAAC een proefsleuvenonderzoek met doorstart naar opgraving uitgevoerd in verband met de voorgenomen realisatie van een nieuwbouw die het bodemarchief zouden gaan verstoren. Omdat bij de vooronderzoeksfase een behoudenswaardige vindplaats uit de periode mesolithicum-neolithicum is ontdekt. Aanvankelijk was het idee dat een erf van de klokbekercultuur uit het laat-neolithicum B (circa 2400-1900 v.Chr.) was aangetroffen met als belangrijke componenten de plattegronden van een tweebeukig huis en twee bijgebouwen. Voor Nederlandse begrippen zou dat een opmerkelijke ontdekking zijn, omdat het aantal momenteel bekende huisplattegronden van die cultuur op de vingers van één hand te tellen is. Bij nadere beschouwing blijkt deze hypothese evenwel de toets der kritiek niet helemaal te kunnen doorstaan. Zo zijn de drie reconstructies die van de huisplattegrond zijn gemaakt relatief breed. Gezien de elders in binnen- en buitenland blootgelegde huisplattegronden van de klokbekercultuur rijst dan twijfel over de waarschijnlijkheid daarvan. Die twijfel is vergroot door de uitkomsten van 14C-onderzoek, die aangeven dat de vermeende samenstellende paalsporen van de huisplattegrond te Stroe- Wolweg niet allemaal tot de klokbekerperiode behoren, maar ten dele ook tot de vroege bronstijd of midden-bronstijd. Uit nadere analyse van de twee andere ‘klokbekerstructuren’ van deze site komt naar voren dat een toebehoren tot de klokbekercultuur allerminst zeker is. Eén daarvan is een zespalige configuratie (structuur 2). De regelmatige uitleg daarvan geeft weinig reden om deze plattegrond in twijfel te trekken, te meer omdat parallellen in Nederland aanwijsbaar zijn, die veelal als spieker worden geïnterpreteerd. Die functie kan ook in het onderhavige geval van toepassing zijn, hoewel daarvoor geen concrete aanwijzingen zoals verkoolde macroresten zijn ontdekt. Evenmin zijn harde bewijzen inzake de ouderdom van de plattegrond tevoorschijn gekomen en dat maakt een toeschrijving aan de klokbekercultuur onzeker. De ‘plattegrond’ van het tweede bijgebouw (structuur 3) heeft een onregelmatige uitleg en dat roept dan de fundamentele vraag op of het hier ‘fact or fiction’ betreft. Daarnaast speelt, evenals bij de zespalige structuur, de kwestie van onzekere ouderdom en culturele affiliatie. De mobilia die bij de opgraving tevoorschijn zijn gekomen, zijn anorganisch van aard, op houtskool na. Ze bestaan uit aardewerk, natuursteen en vuursteen. De eerstgenoemde categorie bestaat vooral uit vaatwerkscherven van de klokbekercultuur. Deze scherven zijn toewijsbaar aan circa drie tot vier klokbekers en één à twee potbekers. Dit materiaal is vooral afkomstig uit twee vondstconcentraties die direct ten noorden en ten zuiden van de vermeende huisplattegrond (structuur 4) lagen, hetgeen mede aanleiding was een woonstructuur te veronderstellen. Tot slot, de archeologische resten die te Stroe-Wolweg aan het licht zijn gekomen, wijzen op een menselijk verblijf of bezoek in het beginstadium en eindstadium van het midden-mesolithicum, het midden-neolithicum A, het laatneolithicum B, de vroege of midden-bronstijd, de late bronstijd of vroege ijzertijd en de middeleeuwen/nieuwe tijd. Daarmee is de site een schoolvoorbeeld van een palimpsest ofwel een locatie die door de mens in diverse perioden is opgezocht. Stroe-Wolweg zou ook als persistent place kunnen worden aangemerkt. Dat wil zeggen een locatie waar de mens herhaaldelijk heeft gewoond of anderszins vertoefd tijdens de langetermijnbewoning van een gebied. De redenen daarvoor kunnen samenhangen met tradities van een specifieke sociale groep of met de langdurige fysieke aantrekkingskracht van een locatie vanwege de landschappelijke ligging. In het geval van Stroe-Wolweg gaan de gedachten eerder uit naar de tweede dan naar de eerste mogelijkheid.

Identifier
DOI https://doi.org/10.17026/dans-xcj-acfh
PID https://nbn-resolving.org/urn:nbn:nl:ui:13-eb-gtgt
Metadata Access https://easy.dans.knaw.nl/oai?verb=GetRecord&metadataPrefix=oai_datacite&identifier=oai:easy.dans.knaw.nl:easy-dataset:342202
Provenance
Creator Kubistal & Porrelij-Lykema, -.
Publisher BAAC
Contributor Gelderland; BAAC BV
Publication Year 2024
Rights info:eu-repo/semantics/openAccess; DANS License; https://dans.knaw.nl/en/about/organisation-and-policy/legal-information/DANSLicence.pdf
OpenAccess true
Representation
Language Dutch; Flemish
Resource Type Dataset
Format pdf-bestand; csv-bestand; rasterafbeelding (jpg/jpeg); geography markup language (gml)
Discipline Ancient Cultures; Archaeology; Humanities
Spatial Coverage (5.716 LON, 52.200 LAT); Gelderland; Barneveld; Stroe; Stroe, Wolweg; 32F (kaartblad)