Verspoelde resten van een Romeinse weg

DOI

Van 9 tot en met 14 december 2020 is er door Erfgoed Utrecht een proefsleuvenonderzoek uitgevoerd op het terrein van de voormalige school PCOU-Willibrord aan de Laan 1954 in De Meern (Utrecht). Dit onderzoek was het vervolg op het inventariserende booronderzoek dat in september 2020 door Erfgoed Utrecht op dit terrein is uitgevoerd. Binnen het plangebied werd de Romeinse limesweg verwacht, die op de zuidelijke oever van de Heldammer stroom, een zijtak van de Rijn, lag.

In de proefsleuf zijn de resten van een verspoeld deel van de Romeinse limesweg uit het einde van de eerste eeuw na Chr. aangetroffen. Het is niet duidelijk geworden over welke lengte het tracé van de weg is verspoeld en of er nog niet verspoelde resten van de Romeinse weg binnen het plangebied aanwezig zouden zijn. Binnen de proefsleuf zijn geen aanwijzingen voor een reparatie of omlegging van de weg gevonden. Deze ligt waarschijnlijk meer naar het zuiden en/of oosten. Vaak bevinden omleggingen zich dicht bij het oorspronkelijke tracé en het was dan ook mogelijk dat in de zuidoostelijke hoek van het plangebied nog een intact wegtracé aanwezig zou zijn. Daarom is in januari 2021 een doorstart naar een definitief onderzoek gemaakt om de mogelijk aanwezige sporen van de weg en de restgeul binnen het te verstoren gebied verder te onderzoeken.

Bij het definitieve onderzoek zijn geen sporen van de limesweg aangetroffen. Deze bleek binnen het plangebied al in de Romeinse tijd bij een of meerdere overstromingen geheel verspoeld. Het vondstmateriaal wijst er echter op dat de limesweg binnen het plangebied zelf of er vlakbij lag. In de crevasseafzettingen die bij de overstroming ontstaan zijn, zijn grind, natuursteen en bouwkeramiek gevonden. Dit zijn typisch materialen die in dit deel van Nederland gebruikt werden als verharding van Romeinse wegen. Een stempel van het legioen Transrhenana geeft aan dat een deel van het materiaal vermoedelijk afkomstig is van de verspoelde eerste fase van de weg uit het einde van de eerste eeuw na Chr. Een deel van het natuursteen (tufsteen, basalt en grauwacke) wijst juist meer op een datering in de tweede eeuw. Ook een deel van het aardewerk komt pas vanaf de tweede eeuw voor. Het materiaal lijkt dus afkomstig te zijn van meerdere bouw- of onderhoudsfasen van de limesweg.

Er zijn (binnen het plangebied) geen sporen van een wegomlegging gevonden. Een eventuele omlegging zal zich ten oosten van het plangebied bevinden. In de loop van de derde eeuw verlande de restgeul van de Heldammer stroom en bleef er een drassige laagte over. In de negende of tiende eeuw was er een korte reactiveringsfase. Bij deze overstroming werd de laagte opgevuld met zandige klei. Kort daarna zijn er greppels gegraven om het gebied te ontwateren. In de (late) middeleeuwen is het gebied opnieuw verkaveld. Het rechte slotenpatroon dat toen gegraven is, is tot in de twintigste eeuw in gebruik gebleven. Het gebied was toen in gebruik als akkerland of weide. Uit die periode stamt onder de meer de muizenvangpot, die diende om kleine knaagdieren te verdelgen. Pas in de jaren zestig van de twintigste eeuw is de huidige woonwijk gebouwd.

Identifier
DOI https://doi.org/10.17026/AR/FYSRB1
Metadata Access https://archaeology.datastations.nl/oai?verb=GetRecord&metadataPrefix=oai_datacite&identifier=doi:10.17026/AR/FYSRB1
Provenance
Creator M.H. Arkema
Publisher DANS Data Station Archaeology
Contributor Arkema, M.H.; A. Crabbé; J. van Dijk; M. van Dinter; M. Duurland; N. Kerkhoven; S. Lange; M. Melkert
Publication Year 2024
Rights CC-BY-4.0; info:eu-repo/semantics/openAccess; http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
OpenAccess true
Contact Arkema, M.H. (Gemeente Utrecht)
Representation
Resource Type Dataset
Format application/pdf; image/jpeg; application/octet-stream; application/vnd.openxmlformats-officedocument.spreadsheetml.sheet
Size 310031; 88921; 1777664; 989040; 1102565; 1032933; 780899; 1043819; 993305; 1040655; 1000089; 1548776; 4929716; 4757670; 1472774; 4529597; 5017470; 4873253; 4643839; 4737246; 4599879; 4552460; 4889792; 4666438; 4480989; 4924919; 4620769; 4687343; 4418047; 4698862; 4884329; 4895919; 4572157; 4617396; 4779783; 4469239; 4913458; 5000209; 4264499; 4675631; 4566576; 4389989; 4194875; 4110620; 4950404; 4227539; 4337937; 4379864; 4345880; 4393557; 4559911; 4369669; 4906135; 4726129; 4492482; 4584958; 4964321; 4572310; 4464364; 4176733; 4191152; 4837103; 4862412; 4855972; 4519767; 4591805; 4943456; 4583298; 4727517; 4803154; 4121564; 3914361; 4388906; 4935114; 4805780; 4554127; 4359476; 4852650; 4641430; 4728020; 4862070; 4656162; 4437079; 4913196; 4883601; 4680300; 4940024; 4471211; 4770864; 4936999; 4576409; 4469861; 4684898; 4975918; 4583216; 4709545; 4306764; 5016551; 4809417; 4340289; 4678974; 4370687; 4390936; 4697846; 4427918; 4679490; 4337822; 4991345; 4316133; 4957979; 4593202; 4646921; 4788501; 4776509; 4857203; 4567705; 4526292; 4557445; 4560071; 4482963; 4491978; 4567944; 4719427; 4315290; 4913476; 4630935; 4207432; 4371491; 4708986; 4374349; 4965337; 5013144; 4777129; 4639430; 4810428; 4628999; 4379128; 4589881; 4834908; 4560668; 4841785; 4281081; 4379434; 4726188; 4462835; 4954267; 4736474; 4972088; 4412566; 4535902; 4429312; 4686333; 4668046; 4603927; 4524549; 4801802; 4640693; 4508595; 4681697; 4629783; 4457808; 4508813; 4423457; 4450556; 4826671; 4889812; 4524605; 4834371; 4545331; 4639898; 4729221; 4925566; 4535536; 4965608; 5033081; 4685135; 4830242; 4907792; 4911898; 4930770; 4928013; 4553543; 4482771; 4717424; 4481732; 4855486; 4963315; 4660918; 4684142; 4599638; 4383222; 4764139; 4584395; 4804387; 4470233; 4643781; 4941684; 4616619; 4762968; 4475480; 4892545; 4986118; 4980612; 4878042; 4442201; 4451201; 4565202; 4465918; 4767971; 4794119; 4357531; 4687885; 4577329; 4852363; 3547630; 4875893; 4642452; 4804450; 4577272; 4778173; 4626721; 4933959; 4839763; 4455560; 4632948; 4648976; 4918239; 4696056; 5012231; 4347297; 4189714; 4913330; 4960499; 4966077; 4762816; 4610892; 4554837; 4934376; 4637767; 4628421; 4664829; 5017430; 4517834; 4644453; 4721432; 4909926; 4654616; 4892475; 4605788; 4696199; 4522256; 4573809; 4523281; 4870192; 4732599; 4827514; 4824165; 4451736; 4696740; 4976441; 4527335; 4923477; 4705362; 4817579; 4712948; 4868583; 4980483; 4878656; 4928950; 4832906; 4940885; 4622888; 4695363; 4878038; 4790706; 4637098; 4791254; 4736405; 4725856; 4562853; 4602949; 4796998; 4392048; 4706332; 4913645; 4585671; 4653190; 4700236; 4943364; 4874304; 4740607; 4842093; 4815603; 4617211; 4676934; 2666124; 25788
Version 1.0
Discipline Humanities