Rapportage archeologisch onderzoek Asten-Nederweert crashes Halifax NA197 en NA260 in 1945

DOI
  1. In de nacht van 7 op 8 februari 1945 vond er een korte maar hevige luchtoorlog plaats in het luchtruim boven het Brabants-Limburgse grensgebied van Nederland. De strijd was niet één strijdperk maar was verdeeld over drie duelzones: de Astense Peel, het gebied ten noorden van Weert en het gebied tussen Weert en Stramproy.
  2. Betrokken waren vier geallieerde Halifax MkIII-bommenwerpers en (minstens) één Duitse nachtjager. Drie bommenwerpers crashten alle drie op de grond, in het tijdvak tussen ca. 22.28 en ca. 22.43 uur. De NA197 L9-H in de Veluwepeel ten zuiden van Asten-Heusden, de NA260 L8-G in de omgeving van het Weerterbos (destijds Weert, nu Nederweert) en de NA175 DY-Q in Lommel (B). De vierde bommenwerper (KB761) overleefde de strijd.
  3. Van een ‘Double Crash’ in Asten-Heusden, in de zin van een tegelijk en min of meer op dezelfde locatie neerstorten, is nooit sprake geweest. Wel een mogelijke luchtclash tussen de NA260 en de NA197, maar zeker geen ‘double crash’ op de grond.
  4. De crash site van de NA260 is overtuigend aangetoond in de omgeving van het Weerterbos in de gemeente Nederweert. Dat is op ongeveer 12 km afstand van de inslagkrater van de NA197. Er zijn daar zowel vele vliegtuigresten als ook persoonlijke uitrustingsstukken van de (Franse) bemanning gevonden.
  5. Het archeologisch en technisch onderzoek door Johan Bloemers op de crash site van de NA260 in Nederweert wijst uit dat het vliegtuig daar (min of meer) compleet is neergestort. Als crash site ontbreekt het in alle officiële en officieuze verliezenlijsten.
  6. Van de NA260 hebben slechts twee inzittenden (Stanislas en Rognant) de crash in eerste instantie overleefd door tijdig te parachuteren. De eerste landde met een gebroken sleutelbeen in Nederweert, de tweede met een schotwond in Weert-Laar en overleed korte tijd later aan zijn verwondingen in het ziekenhuis van Weert.
  7. De feitelijke inslagkrater van de met 16 bommen beladen NA197 bevindt zich niet op de locatie in Asten-Heusden die eerdere onderzoekers hebben gepubliceerd, maar op een plek ongeveer 100 meter ten zuiden daarvan.
  8. Het verhaal van de (in samengevatte vorm) ‘in het collectief geheugen samengebalde, mysterieus boven café Vos in het luchtledige verdwenen, ontplofte en verdampte’ NA260 is een pas vrij recent geconstrueerde invented tradition. Het ‘spookte’ wel in het luchtruim boven de Peel, maar het was geen Bermuda-driehoek.
  9. Het in de recente literatuur gesuggereerde verschil in aandacht tussen beide crashes is gemakkelijk verklaarbaar. De crash van de NA260 was een standaard-ongeluk (er was een wrak, en er waren overlevenden en er waren doden). Bij de NA197 waren er twee vermisten, zonder graf en zonder wrak. Voor de nabestaanden was het de crash van de NA197 een open-ended verhaal met tot de dag van vandaag veel vragen en emoties. Dat is de reden voor een verschil in aandacht.
  10. Het onderzoek heeft een schat aan bronneninformatie opgeleverd om de rol van buitenlandse en lokale onderzoekers naar de NA197 te duiden en te begrijpen. Schijnbare voorbijgangers worden daardoor in één keer hoofdrolspelers en krijgen het podium dat ze verdienen.
  11. Men kan het begrip ‘Double Crash’ zien als metafoor voor de gebeurtenissen in het luchtruim van die 7efebruari 1945, die leidden tot een dubbel-ongeval. Maar dan zou ook recht moeten worden gedaan aan de crash van de NA175 en zijn bemanning die immers onderdeel was van dezelfde lokale luchtoorlog. In die zin is er sprake van een ‘Triple Crash’ of drievoudig ongeluk
Identifier
DOI https://doi.org/10.17026/AR/0KUWUJ
Metadata Access https://archaeology.datastations.nl/oai?verb=GetRecord&metadataPrefix=oai_datacite&identifier=doi:10.17026/AR/0KUWUJ
Provenance
Creator Bruekers, A.W.J.
Publisher DANS Data Station Archaeology
Contributor Bruekers, A.W.J.
Publication Year 2022
Rights CC-BY-4.0; info:eu-repo/semantics/openAccess; http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
OpenAccess true
Contact Bruekers, A.W.J. (STRABO Stichting Regionaal Archeologisch BodemOnderzoek)
Representation
Resource Type Dataset
Format application/pdf
Size 32739151
Version 1.0
Discipline Humanities