In december 2003 heeft er in Alphen-Chaam op het terrein van de Prinsenhoef, voorheen de Hof ter Brake genaamd, een waardestellend onderzoek plaatsgevonden. Dit onderzoek volgt op eerdere onderzoeken waarbij delen van deze site zijn aangesneden. Het doel van het onderzoek was om aanvullende gegevens over de fysieke en inhoudelijke kwaliteit van het terrein te verzamelen, teneinde een afgewogen oordeel te kunnen geven over de mogelijke wettelijke bescherming van het complex. Vermeldingen in de geschreven bronnen wijzen erop dat het complex in de 12de en 13de eeuw fungeerde als commanderij van de orde van de Tempeliers. In het begin van de 14de eeuw kwam het complex in handen van de Johannieters, die het in 1616 verkochten aan prins Philips van Oranje. Tot 1887 bleef het complex, toen waarschijnlijk getransformeerd tot een omgrachte boerderij, in bezit van dit geslacht. De huidige naam de Prinsenhoef refereert hoogst waarschijnlijk nog hieraan. In de periode daarvoor heette het goed de Hof ter Brake. Het feit dat het goed de enige commanderij van de orde van de Tempeliers in Nederland was, maakte de verwachtingen voorafgaande aan het onderzoek hooggespannen. De resultaten vielen dan ook enigszins tegen. Het onderzoek heeft uitgewezen dat zich aan de oostzijde van het terrein een gracht bevindt die aansluit op reeds eerder vastgestelde grachtsegmenten. Binnen het omgrachte terrein zijn meerdere grondsporen, zoals greppels, paalsporen en afvalkuilen aangetroffen uit de late Middeleeuwen en het begin van de Nieuwe Tijd bevinden. Helaas moest ook geconstateerd dat deze grondsporen door latere grondbewerkingen, zoals ontgronding en egalisatie, zwaar waren aangetast. Een natuurlijke bodemopbouw ontbrak en de meeste grondsporen waren slechts enkele decimeters diep. Ook werden er geen sporen uit de oudste fase(n) van de site, de 12de en 13de eeuw, aangetroffen. Geconcludeerd kan worden dat de fysieke kwaliteit en inhoudelijke kwaliteit onvoldoende hoge scores opleveren om een wettelijke bescherming te rechtvaardigen. Wel dient het terrein op de AMK van Noord-Brabant te worden geplaatst.
Beknopte Rapportage Archeologische Monumentenzorg {BRAM) 1
