Van 8 tot 10 juli 2019 vond op de locatie Kerkbuurt 13 in Wijdenes een archeologisch onderzoek plaats. Op basis van het vondstmateriaal in de resten van een perceelsloot lijkt het erop dat het gebied waar het plangebied in ligt in de 12de eeuw is ontgonnen. Dit komt overeen met de verwachting dat Wijdenes in de 12de eeuw is ontstaan. In de loop van de 12de eeuw kreeg men last van natte voeten en werd het gebied in de eerste helft van de 13de eeuw voor het eerst opgehoogd. Aangezien geen sporen zijn aangetroffen van een huis in deze periode en de ophoging ook egaal en over een groot gedeelte van het terrein plaatsvond, wordt er vanuit gegaan dat het perceel in deze fase in gebruik was als weide- of akkerland. In de loop van de 13de eeuw wordt ter plaatse van het plangebied wederom opgehoogd. Uit deze periode zijn vloerlagen aangetroffen, zodat gesproken kan worden van een verhoogde huisplaats of woonterp. Voor de ophoging werd grond uit de directe omgeving gebruikt. Aan de zuidzijde werd een terpsloot gegraven. Aan de oostzijde was een grote, brede sloot aanwezig die vermoedelijk diende als terpbegrenzing aan de oostzijde, mogelijk van meerdere terpen tegelijk. Uitgaande van deze begrenzingen had de woonterp een afmeting van minstens 12 bij 38 m. Van het gebouw dat op de verhoogde huisplaats heeft gestaan werden alleen enkele vloerlagen teruggevonden. Deze lagen konden worden gevolgd over een breedte van 7 m in een noordzuid oriëntatie. Dit wijst erop dat het huis evenwijdig lag aan de ontginningsas, aangezien een breedte van 7 m onwaarschijnlijk lijkt. In de regio West-Friesland zijn vaker middeleeuwse huizen uit de 12de en 13de eeuw aangetroffen die evenwijdig stonden aan de ontginningsas, zoals in Oosterleek, Oostwoud, Wognum en Spanbroek. Overige resten van het huis in Wijdenes werden niet gevonden. Dit kan verklaard worden doordat men in deze periode houten huizen bouwde. De huizen waren gefundeerd op houten sloffen, houten liggers of een houten plint en van deze resten blijft na sloop vrijwel niets over. Tussen 1325 en 1400 raakt de terpsloot gefaseerd dicht en wordt een nieuwe ophogingslaag aangebracht. Of in deze fase nog een woning op het terrein aanwezig was, is onduidelijk. Hiervan zijn in ieder geval geen resten teruggevonden. Dit kan verklaard worden door de diepe verstoringen die zijn aangebracht tijdens de sloop van de verschillende gebouwen in de Nieuwe Tijd. Op basis van historisch kaartmateriaal lijkt het erop dat in het plangebied pas in de 18de eeuw een stolpboerderij wordt gebouwd. Op de kadastrale minuutkaart uit 1824 is zichtbaar dat het een Westfriese stolp betreft. Van deze stolp werden amper sporen teruggevonden. Alleen de bakstenen waterput die vermoedelijk tussen de twee achterste vierkantpoeren stond, werd aangetroffen. De funderingsplanken van de waterput zijn afkomstig uit een boom die in 1604 is gekapt. Aangezien het hergebruikt hout is, is de waterput niet in deze fase te dateren. Op basis van het vondstmateriaal werd de waterput in de eerste helft van de 20ste eeuw buiten gebruik gesteld. Dit komt overeen met de historische gegevens dat de stolpboerderij in 1929/1930 werd gesloopt. Hierna werd een nieuw gebouw op het perceel neergezet. Hiervan werden vermoedelijk nog een poer en enkele verstoorde muurdelen teruggevonden.

West-Friese Archeologische Rapporten 167

Date Submitted: 2022-01-10

Files not yet migrated to Data Station. For access to these files, please contact DANS at info@dans.knaw.nl.