In opdracht van Siers Groep Oldenzaal B.V. heeft BAAC tussen 25 mei en 9 juli 2020 een Archeologische Opgraving – variant Archeologische begeleiding (AB) uitgevoerd in het plangebied Herenstraat te Utrecht.
Het onderzoeksgebied bevindt zich in het oostelijke deel van de historische stadskern van Utrecht, ter hoogte van de Herenstraat in het deel tussen de Oudekamp in het westen en het Hieronymusplantsoen-Lepelenburg in het oosten
en is in gebruik als openbare weg. Het betreft het stadsverwarmingstracé tussen de huisnummers Herenstraat 21- 43 /Herenstraat 26-48 / Hieronymusplantsoen 12.
Het uitgevoerde onderzoek is het vervolg op archeologisch onderzoek in de vorm van archeologische inspecties,boringen en archeologische begeleidingen die tussen 1982 en 2010 door de gemeente Utrecht zijn uitgevoerd, waarbij de loop en ontwikkeling van de Oude Rijn en het ontstaan en de ontwikkeling van Oudelle, dit is het zuidoostelijk deel van de middeleeuwse stad en voormalig stroomgebied van de Rijn, centraal stonden.
Het vondstmateriaal dat tijdens het onderzoek is verzameld bestaat voornamelijk uit aardewerk en bouwkeramiek, waarvan het overgrote deel uit de middeleeuwen/nieuwe tijd dateert. Tussen het aardewerk bevinden zich bovendien
acht fragmenten uit de Romeinse tijd. Voort is natuursteen, waaronder leisteen en tufsteen verzameld, alsmede dierlijk botmateriaal en een fragment leer. Metaal, glas en kleipijp behoren tot de kleinste vondstcategorieën en dateren uit de
nieuwe tijd. Het vondstmateriaal werd voornamelijk aangetroffen in de ophooglagen en moet gezien worden als afval.
Tijdens het onderzoek zijn tien monsters genomen uit ophooglagen en natuurlijke lagen, in het bijzonder voor dateringsdoeleinden en de reconstructie van het landgebruik (14C/pollen). Drie monsters zijn genomen voor macroresten- en pollenonderzoek.
De sporen bestaan uit restanten van riolen, een sloot of greppel, ophoogslagen en natuurlijke lagen. Twee riolen dateren tussen het einde van de 19e en de jaren ’30 van de 20e eeuw. Een derde meerfasig riool zou in eerste aanleg ouder kunnen zijn.
De greppel dateert op basis van de keramiekvondsten uit het einde van de 13e eeuw en het begin van de 14e eeuw. De greppel zelf is mogelijk al in de 13e eeuw gegraven en in gebruik geweest en kan in verband worden gebracht met het
geschikt maken van het gebied voor bewoning.
De ophooglagen dateren op zijn vroegst uit het midden van de 14e eeuw en op zijn laatst uit de 15e eeuw.
In het uiterst oostelijke deel van de Herenstraat blijkt een restgeul aanwezig, die mogelijk nog actief was tijdens de late ijzertijd en vroeg-Romeinse tijd. De 14C-datering toont aan dat de geul in elk geval al was begonnen op te vullen in de
midden-Romeinse tijd. Boven de geulvulling zijn oeverafzettingen aanwezig die in de late middeleeuwen de top van het 13e-14e-eeuwse landschap vormden. De geul in het noordelijke deel van de Herenstraat is dezelfde geul die bij de archeologische begeleiding van het stadsverwarmingstracé Lepelenburg-Hieronymusplantsoen is gevonden. Uit een natuurlijke laag komen alleen fragmenten Romeins aardewerk, zodat deze laag uit de midden-Romeinse tijd zou kunnen dateren.
Uit het botanisch onderzoek komt een beeld van een nat en bosrijk landschap in de midden-Romeinse tijd naar voren. Het beeld voor het middeleeuwse landschap is nadrukkelijk droger, meer open en agrarisch.
adobe acrobat document, 9.0
