Van april tot november 1987 boden de verbredingswerkzaamheden van Kanaal Wessem-Nederweert gelegenheid tot het doen van archeologisch onderzoek. In samenspraak met de Rijksdienst voor het Oudheidkundig Bodemonderzoek en Rijkswaterstaat werd dit onderzoek uitgevoerd door STRABO met medewerking van vrijwilligers van de Archeologische Werkgroep Philips van Horne uit Weert. In totaal werd een areaal van 520 m2 onderzocht. Door de machinale ontgrondingsactiviteiten konden slechts weinig bodemsporen worden gedocumenteerd en is het waarnemingenbeeld zeer gefragmenteerd.Tot de belangrijkste vondsten behoort een drietal waterputten. De oudste, een boomstamwaterput, kan gedateerd worden in de late middeleeuwen (ca. 1100-1250). De twee andere putten zijn turfputten, dat wil zeggen dat ze waren opgebouwd uit speciaal gevormde veenblokken. Op grond van het vondstenmateriaal uit één van de turfputten kunnen deze met grote waarschijnlijkheid gedateerd worden in het laatste kwart van de 16de eeuw. In hun eindfase zijn de waterputten gedempt en is minstens één ervan in gebruik genomen als beer- of afvalput. Het daaruit afkomstige vondstenmateriaal bevat naast keramiek ook diverse landbouwwerktuigen en enkele constructieve onderdelen van een gebouw.Op grond van archiefonderzoek en analyse van oude kaarten is aangetoond dat de op een onderlinge afstand van ca. 10 m gelegen ruim drie m diepe turfputten waarschijnlijk onderdeel waren van twee boerderij-erven. Deze worden in 1600 reeds genoemd in de Nederweerter grondbelasting en eigendomsoverdrachten maar zijn omstreeks 1700 verlaten. In 1709 is er zelfs in het ene geval sprake van een huisplaets, dat wil zeggen een terrein waar een voormalig huis heeft gestaan. Het andere huis bestond in 1720 niet meer. De weg die naar deze boerderijen leidde bestond nog wel in 1775 maar is op de oudste kadasterkaart van 1811/1844 slechts nog in de percelering herkenbaar, maar niet meer als weg. Bovengrondse restanten van gebouwen waren toen waarschijnlijk ook reeds lang verdwenen.Het tegelijk voorkomen van een laatmiddeleeuwse put én bewoningssporen uit de late 16de eeuw, roept de vraag op naar continuïteit van bewoning op deze plaats. Helaas heeft het onderzoek daar geen antwoord op gegeven omdat alle nederzettingssporen (behalve de diepe waterputten) door de kanaalverbredingswerkzaamheden waren verwoest. Continuïteit kan niet worden uitgesloten maar is zeker ook niet vanzelfsprekend, zoals gebleken is uit het onderzoek van andere laatmiddeleeuwse nederzettingssporen in het aangrenzende gebied. Om die reden is de hoofdvraag van het onderzoek (namelijk of er sprake is van een ‘missing link’) helaas niet beantwoord. Wel is het zo dat er tot nu toe nooit eerder laat-16de-eeuwse nederzettingssporen zijn onderzocht in Nederweert en daarvan heeft het onderzoek aan de kanalenkruising de primeur.Ook jongere waterputten die corresponderen met de laat 17e-eeuwse bewoning van de twee boerderijen zijn niet aangetroffen. Die kunnen verloren zijn gegaan bij de aanleg van Kanaal Wessem-Nederweert in 1922.Tenslotte is nog vermeldenswaard dat bij het onderzoek sporen werden gevonden van een oude kanaalbrug over het Grand Canal du Nord (nu: Noordervaart), uit omstreeks 1880-1890, die samenhangt met de reeds lang gewijzigde kanalenloop ter plaatse. Tot de jongste sporen hoort een areaal van leemwinningsputten die samenhangen met baksteen- en dakpanfabricage die aantoonbaar is tussen van voor 1687 tot na 1885.
Date: 1987
