‘s-Hertogenbosch Huis van Bosch (BHVB)

DOI

In opdracht van de gemeente ’s-Hertogenbosch hebben de afdeling Erfgoed van de gemeente ‘s-Hertogenbosch en BAAC (onderzoeks- en adviesbureau voor Bouwhistorie, Archeologie, Architectuur- en Cultuurhistorie) een inventariserend veldonderzoek door middel van proefsleuven en vervolgens een opgraving uitgevoerd in de kelder van het pand Markt 29, te ’s-Hertogenbosch. De aanleiding werd gevormd door de restauratie van het pand, waarbij het vloerniveau in de kelders werd verdiept. Het plangebied bevindt zich in het historische centrum van ’s-Hertogenbosch, binnen het areaal dat wordt omsloten door de eerste stadsmuur. Op deze locatie werd in de periode rond 1300 een groot bakstenen huis gebouwd, dat de huidige panden Markt 29, 31 en 33 besloeg en waarvan delen resteren in de tegenwoordige bebouwing. Vermoedelijk in het begin van de 15e eeuw werd het plangebied afgesplitst van het grote perceel, en werd er een nieuw huis gebouwd, dat in 1462 werd gekocht door Anthonis van Aken, de vader van Jheronimus van Aken, oftewel Jeroen Bosch. Uit het onderzoek is gebleken dat de natuurlijke ondergrond in het plangebied bestaat uit dekzand, waarop een laag stuifzand is afgezet. Ten tijde van de stichting van de stad lag het maaiveld hier op omstreeks 4,35 m +NAP. De oudste bebouwing binnen het plangebied zou uit de 13e eeuw kunnen dateren en bestond mogelijk uit houtskeletbouw. Hiervan lijkt echter niet meer dan een enkele poer te resteren. Rond 1300 werd huis Melanen gebouwd, waarvan waarschijnlijk de zuidelijke zijgevel en de voorgevel zijn gevonden, behorend tot het muurwerk van een half bovengrondse kelder. Het is echter op basis van de gegevens van het onderzoek niet zo duidelijk hoe het muurwerk in te passen is in de bestaande reconstructies van huis Melanen. In de periode 1400-1425 volgde een ingrijpende verbouwing of nieuwbouw, die zeer waarschijnlijk het moment aangeeft dat Markt 29 afgesplitst werd van huis Melanen. Het nieuwe of verbouwde pand werd eerst verbreed door het overbouwen van een voormalige osendrop aan de zuidkant. Later in de 15e eeuw werd het pand ook aan de noordzijde verbreed, en het enige logische moment waarop dat kan zijn gebeurd lijkt de periode dat het restant van huis Melanen werd opgesplitst in Markt 31 en Markt 33. Het aangetroffen muurwerk van het nieuwe of verbouwde pand behoorde toe aan een geheel ondergrondse kelder. In de kelder bevonden zich in de 15e eeuw twee opvolgende haarden en mogelijk ook al een waterput, hoewel het laatsteniet zeker is. Er werd in deze eeuw regelmatig een nieuwe vloer aangebracht. Het is echter de vraag te midden van welke van de gedocumenteerde sporen de familie van Aken heeft geleefd en gewerkt. Dit is op basis van de archeologische gegevens niet goed vast te stellen; de sporen kunnen hiervoor niet nauwkeurig genoeg worden gedateerd. Uit de periode na omstreeks 1500 dateren een vernieuwde haard en enkele bakstenen bakken, waarvan er één mogelijk werd gebruikt in de productie van hennepolie. In de kelder werd een (tweede?) waterput aangelegd. De belangrijkste verandering moet hebben plaatsgevonden in de 19e eeuw, toen middenin de kelder de nog bestaande grote broodoven werd gebouwd. De kelder, die tot dat moment mogelijk altijd uit één grote ruimte had bestaan, was vanaf dat moment ingedeeld in een voorste deel, een gang en een kleine ruimte achter de oven.

adobe acrobat document, Adobe Acrobat 9.0

Identifier
DOI https://doi.org/10.17026/AR/N9DLPU
Metadata Access https://archaeology.datastations.nl/oai?verb=GetRecord&metadataPrefix=oai_datacite&identifier=doi:10.17026/AR/N9DLPU
Provenance
Creator Cleijne, I.J.
Publisher DANS Data Station Archaeology
Contributor Gruben, R.J.W.M.; BAAC bv; Aal, J.; Hendriksen, M; Pieters, M.; Reurings, S.; Kubistal. P.; Campenhout, E. de; Toms. P; Boer, E. de
Publication Year 2023
Rights CC-BY-4.0; info:eu-repo/semantics/openAccess; http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
OpenAccess true
Contact Gruben, R.J.W.M. (BAAC bv)
Representation
Resource Type Dataset
Format application/vnd.oasis.opendocument.spreadsheet; application/pdf; image/jpeg; image/vnd.dxf; image/tiff
Size 13979; 285293; 1891501; 1762807; 81682; 125747; 1465048; 1919359; 29697056; 488529; 516053; 964881; 854129; 702114; 23193; 6568960; 6818816; 6834176; 6380544; 6488064; 6418432; 6500352; 6675968; 6326784; 6507008; 6437888; 6464000; 6596608; 6467072; 6170624; 6417408; 6402048; 6470656; 6471168; 6392832; 6449664; 6275072; 6502912; 6476800; 6507520; 6440960; 6812160; 6667264; 6487552; 6614528; 6674432; 6508032; 6685184; 6804480; 6741504; 6726144; 6439424; 6321664; 6556160; 6433792; 6772224; 6830080; 6568448; 6414848; 6278144; 6594560; 6329344; 6524416; 6415360; 6368768; 6889472; 6403584; 6746112; 6564864; 6501888; 6745088; 6873600; 6815744; 6819328; 6809600; 6632448; 6380032; 6611456; 6431232; 6492160; 6698496; 6998016; 6891520; 6595072; 6648320; 6385664; 6477312; 5891072; 6426112; 6903808; 6729728; 6776320; 6497792; 6543360; 6843392; 6825984; 6377472; 6341632; 6522368; 6139392; 6170112; 6461440; 6493184; 6541824; 6588416; 6373376; 6169600; 6254080; 6374400; 6432768; 6443008; 6423040; 6226432; 6504448; 6266368; 6580736; 6761984; 6289408; 6679552; 6842880; 6284288; 6452224; 6510592; 6448128; 6574080; 6446592; 6554112; 6593024; 6509568; 6463488; 6535168; 6362624; 6375424; 6294528; 6521856; 6818304; 6517760; 6627840; 6626304; 6544896; 6020608; 6191616; 6440448; 5963776; 6619648; 5941248; 6483968; 6505984; 6399488; 6670336; 6479360; 6094848; 6190592; 6254592; 6011392; 6104064; 6213632; 6563328; 6726656; 6780416; 6030848; 6712832; 6776832; 6630400; 6518272; 6489600; 6497280; 6186496; 6142976; 6074368; 6031360; 6321152; 6417920; 6405632; 6159872; 6090240; 6136320; 6096896; 6014976; 6226944; 5927424; 6050304; 6546944; 6695936; 6450176; 6430208; 6097408; 6498304; 6682112; 6716416; 6521344; 6138368; 6401024; 6070272; 6477824; 5930496; 5903360; 6105088; 6144000; 5987328; 6642176; 6640640; 5982208; 6672384; 6457344; 6210048; 6079488; 6636544; 6337024; 5983744; 6748160; 6709760; 6699520; 6628352; 6688256; 6573568; 6590976; 6379008; 6178816; 6180864; 6588928; 6322688; 6511616; 6800384; 6261760; 6616576; 6552064; 6057984; 5988864; 6121472; 6692864; 6631936; 6693376; 6622208; 6451200; 5948416; 6499328; 6730752; 6668288; 6519296; 6049792; 6491648; 6460928; 5989376; 6690304; 6542848; 6434304; 6322176; 6771200; 5998080; 6155264; 6359552; 6042112; 5967872; 6217728; 5997568; 6128128; 6032384; 6686720; 6395904; 6485504; 5943808; 6564352; 6407168; 6369792; 6727168; 6177792; 6571008; 6455296; 6172672; 6139904; 6704128; 5978624; 6333440; 6606336; 6525440; 6293504; 6230528; 6832128; 6721536; 6584832; 6623744; 6723584; 6710784; 6560256; 6526464; 6184960; 6176256; 6240768; 357373; 180027; 193451; 180068; 185091; 178825; 177077; 178327; 178620; 184426; 173847; 171272; 196172; 218707; 225844; 194662; 193208; 194416; 184953; 14067002; 11978630; 5657432; 8342410; 22582; 20206; 356441; 45820; 27443; 660107; 16954; 40424; 1538505; 25891; 40426; 1712152; 24642; 1011452; 22638; 1660285; 2401255; 13566568; 12045068; 46249832; 7949852; 8330868; 17631166; 6162154; 778991; 22956; 819630; 633771; 277077; 650293; 341500; 537473; 288815; 570299; 643210; 911466; 481174; 384321; 2396974; 5122553; 18925; 1306582; 209742; 196686; 14915; 297290; 21548; 11591859
Version 2.0
Discipline Humanities
Spatial Coverage 's-Hertogenbosch