In opdracht van de gemeente Nijmegen heeft Bureau Leefomgevingskwaliteit, Archeologie van de gemeente Nijmegen (BLAN) van augustus tot december 2018 een opgraving (definitief onderzoek; DO, variant archeologische begeleiding (AB) uitgevoerd in het plangebied in het westelijke deel van de Daalseweg en in de Prins Hendrikstraat te Nijmegen. Binnen het plangebied, met een grootte van circa 14719 m2, is het wegdek vernieuwd en is in de groenvakken de grond vervangen. Daarnaast is het hoofdriool vervangen in de Prins Hendrikstraat tussen de kruisingen met de St. Canisiussingel en Bijleveldsingel. In de Daalseweg is het oude riool blijven liggen, maar zijn wel de huisaansluitingen en/of de kolkaansluitingen vervangen. Ook zijn er twaalf infiltratieputten geplaatst. In het grootste deel van het plangebied was nog niet eerder archeologisch onderzoek verricht. Alleen in het oostelijke deel van het plangebied is zijn in 1991 enkele archeologische waarnemingen vastgelegd onder projectcode Da1. In onderhavig rapport worden ook de toenmalige onderzoeksresultaten besproken.

Doel van de opgraving was het documenteren, registreren en veiligstellen van de archeologische resten die zich in de ondergrond van het onderzoeksgebied bevinden, om daarmee informatie te behouden die van belang is voor kennisvorming over het verleden.

Voorafgaand aan het veldwerk waren nog geen vindplaatsen bekend binnen het plangebied. Ook de sporen van het project Da1 waren niet bestempeld als een archeologische vindplaats. Op basis van de resultaten van onderzoeken in de directe omgeving is in het PvE de volgende verwachting voor de aard en ouderdom van de aan te treffen vindplaatsen geformuleerd: - Prehistorische vindplaats: lage verwachting, maar niet uit te sluiten - Romeinse tijd (canabae legionis): hoge verwachting. - Romeins grafveld: lage verwachting, maar niet uit te sluiten. - Middeleeuwse bewoningssporen: lage verwachting. - Middeleeuwse vondsten: hoge verwachting. - Vestingwerken 17e t/m 19e eeuw: hoge verwachting - Weg en percelering uit 18e,19e of begin 20e eeuw: hoge verwachting.

Uit de onderzoeksresultaten is gebleken dat het onderzoeksgebied tot aan het einde van de middeleeuwen niet intensief is gebruikt. De enkele sporen en vondsten uit de Romeinse tijd en middeleeuwen bevestigen dat het terrein toen niet was gelegen binnen een nederzettingsterrein of grafveld. De sporen dagzomen met name in de zone tussen de Jacob Canisstraat en Van De Havestraat, direct onder de bouwvoor en/of de vlijlagen van het wegdek. Het is niet helemaal uit te sluiten dat het terrein bewoond was in de prehistorie, gezien de enkele sporen die mogelijk uit deze periode dateren. Tot aan het einde van de middeleeuwen ligt het plangebied buiten de ommuurde stad die rond 1200 is gesticht. Pas in de eeuwen daarna, als Nijmegen zich ontwikkelt als vestingstad en zich meer en meer uitbreidt, wordt ook het plangebied bij de vestingstad betrokken. In de 18e eeuw ligt de noordelijke helft van het plangebied binnen de Nijmeegse vestingwerken en doorsnijden twee wegen het plangebied. De noordelijke weg is bij het archeologisch onderzoek aangesneden en bestaat uit een met plaggen bedekte greppel en wal.

In de gedocumenteerde profielen zijn in de Prins Hendrikstraat, direct onder de ophogingslagen van het huidige wegdek twee opgebrachte pakketten onderscheiden. Het oudste pakket vult grotendeels een natuurlijke depressie, die op meer plaatsen in Nijmegen is aangetroffen maar nooit goed in kaart is gebracht. De depressie is in het noordwesten van het plangebied meer dan 2,2 m diep. Dit pakket is waarschijnlijk opgebracht bij de verbouwingen van de vestingwerken in de 18e eeuw, hoewel een 19e eeuwse datering niet uit te sluiten is. Het jongste pakket dateert uit het einde van de 19e eeuw, toen Nijmegen de status van vestingstad opgaf en de vestingwerken werden gesloopt. Het zand en de plaggen van de wallen werden middels kruiwagens over het terrein verspreid, deels bovenop de pakketten die in de 18e eeuw opgebracht zijn. In het geel-grijs diagonaal gelaagde pakket zijn nog de brokken van de oude plaggen zichtbaar. Het meeste aardewerk uit dit pakket en de jongere verstoringen heeft een begindatering in het midden van de nieuwe tijd (1650-1800). De grootste vondstcategorie wordt gevormd door de metaalvondsten, waarvan de meeste in de nieuwe tijd te dateren zijn. Het betreft een breed spectrum van voorwerpen: onder andere kledingaccessoires (gespen, knopen, beslagstukken), sieraden, hang- en sluitwerk, bestek, keurmerken, werktuigen, spijkers en hoefijzers, maar ook vondsten met een militaire associatie zoals uniformknopen en kogels, waaronder een fragment van een mortierbom, gevonden bij de bedekte weg.

Na de sloop van de vestingwerken kon de stad Nijmegen uitbreiden en kreeg het onderzoeksgebied een woonfunctie. Er zijn nieuwe wegen aangelegd en woningen gebouwd, waaronder ook de Prins Hendrikstraat en Daalseweg. Deze straten worden afgebeeld op de topografische kaarten uit 1879 en 1897. Aan het begin van de 20e eeuw zijn de eerste woningen aan deze straten gerealiseerd. De jongste sporen (enkele kuilen, onder andere met aardewerk en bouwkeramiek), dateren uit deze periode. De Daalseweg is verbreed na de Tweede Wereldoorlog. Hierbij zijn enkele vondsten uit de oorlog in het wegdek achtergebleven, waaronder een Britse gesp en munitie.