Ommeren De Kroonheuvel Middeleeuwse bewoning langs een restgeul te Ommeren

Eind 2018, begin 2019 heeft Archol bv een archeologische opgraving uitgevoerd in plangebied Ommeren - De Kroonheuvel, gemeente Buren. Aanleiding voor het onderzoek was de geplande woningbouw op het terrein. Vooronderzoek in de vorm van boor- en proefsleuvenonderzoek had aangetoond dat zich een behoudenswaardige middeleeuwse nederzetting in de bodem bevond. Omdat deze door de geplande bouwwerkzaamheden niet in situ bewaard kon blijven, heeft de gemeente Buren besloten de vindplaats voorafgaand aan de bouw te laten opgraven. Er is 6240 m2 opgegraven.

Het onderzoeksgebied ligt op de westelijke oever van een Rijngeul die in de eerste decennia van de 8e eeuw is verzand en buiten werking is geraakt. In diezelfde periode heeft hier een grote en turbulente overstroming plaatsgevonden, waarbij op het terrein een meer dan 5 m diepe en ca. 40 m grote crevassekolk is ontstaan. De kolk is grotendeels tijdens en meteen na de vorming weer opgevuld geraakt met zandige sedimenten, maar op enige afstand van de rivier is een depressie in het landschap blijven bestaan.

De oudste archeologische resten die het onderzoek heeft opgeleverd, bestaan uit losse vondsten uit de Romeinse tijd. De vondsten kwamen tevoorschijn uit de opvulling van de Rijngeul, maar ook uit middeleeuwse grondsporen. De vondsten zijn afkomstig van een nabij gelegen Romeinse vindplaats, mogelijk samenhangend met de limes, die ca. 200 m ten zuiden van het onderzoeksgebied lag.

De opgraving heeft geen directe aanwijzingen opgeleverd voor vroegmiddeleeuwse bewoning van het onderzoeksgebied. Toch wijst aardewerk uit enkele kuilen met en met name uit de opvulling van de depressie van de crevassekolk op bewoning in de directe nabijheid. In de crevassekolk werd ruim 65 kg nederzettingsafval uit de 8e en 9e eeuw aangetroffen.

Vanaf de 10e eeuw werd Ommeren - De Kroonheuvel bewoond. Voor de 10e en 11e eeuw is de bewoning enkel af te leiden uit vondstmateriaal, kuilen en waterputten. In de loop van de 12e eeuw werd ook concreet gebouwd op het terrein: een eenbeukig huis, in het noordelijk deel van de opgraving. In de 13e eeuw werd het huis vervangen door een tweebeukig exemplaar, dat ca. 12 m naast het oude huis is opgericht. Ten zuiden van de bewoning bevonden zich de bijgebouwen in de vorm van een schuur en roedenbergen. Enkele metaalvondsten en de aanwezigheid van veel paardenbotten en resten van wild zwijn wijzen mogelijk op een hogere sociale status van de bewoners van De Kroonheuvel. De aardewerk- en natuursteenassemblages tonen echter een beeld van een doorsnee rurale nederzetting.

In de 14e eeuw werd het terrein verlaten. Uit historisch kaartmateriaal blijkt dat de bewoning zich in noordelijke richting verplaatste, waar zich een bewoningslint vormde aan de noordkant van de huidige Dr. Guepinlaan.

Identifier
DOI https://doi.org/10.17026/dans-22k-qw3m
PID https://nbn-resolving.org/urn:nbn:nl:ui:13-9z-998w
Metadata Access https://easy.dans.knaw.nl/oai?verb=GetRecord&metadataPrefix=oai_datacite&identifier=oai:easy.dans.knaw.nl:easy-dataset:339728
Provenance
Creator van der Leije, J.
Publisher Archol
Contributor Gelderland; Archeologisch Onderzoek Leiden BV
Publication Year 2024
Rights info:eu-repo/semantics/openAccess; DANS License; https://dans.knaw.nl/en/about/organisation-and-policy/legal-information/DANSLicence.pdf
OpenAccess true
Representation
Language Dutch; Flemish
Resource Type Dataset
Format jpeg; gis attribuut gegevens; adobe pdf; gis bestand; kommagescheiden bestand; gis (geo)grafische gegevens; jpeg afbeelding; gis koppelgegevens; ms excel werkblad; tiff afbeelding; ms access database; tekstbestand; richt text format; png afbeelding; gis index gegevens; rich text format; tekst bestand
Discipline Ancient Cultures; Archaeology; Humanities
Spatial Coverage (5.496 LON, 51.946 LAT); Gelderland; Buren; Ommeren; Ommerenveldseweg; 39E (kaartblad)