Laagland Archeologie heeft in december 2023 een Bureauonderzoek en Inventariserend veldonderzoek - verkennende fase uitgevoerd aan de Vijzelpad 68a te Hattem. Het onderzoek vond plaats in verband met de ruimtelijke procedure rondom de nieuwbouw van een woning met schuur.
Het onderzoek is uitgevoerd conform de protocollen SIKB KNA 4002 en 4003.
Het bureauonderzoek had tot doel een archeologisch verwachtingsmodel op te stellen. Centraal staat daarbij de vraag of en zo ja welke archeologische resten (complextype, datering, diepteligging en gaafheid) in het plangebied kunnen worden verwacht. Hiertoe zijn landschappelijke, archeologische en historische bronnen geraadpleegd. Het plangebied ligt op de overgang van een dekzandrug (zuid) naar een zone met verspoelde dekzanden (noord). Op basis van bodemkundige en historische bronnen is een plaggendek te verwachten. In ieder geval in de 17e eeuw was het terrein in gebruik als akker/moestuin, maar op basis van de oude verkavelingen kan een datering in de Late Middeleeuwen worden verwacht. Het plaggendek is waarschijnlijk in de loop van de Nieuwe Tijd gevormd. Het toponiem ‘Vijzelakkers’ en ‘Vijzelpad’ is ontleend aan de kruiden die hier werden geteeld ten behoeve van de plaatselijke apotheek. In historische tijden is het plangebied aldoor onbebouwd gebleven. In de omgeving van het plangebied zijn resten bekend uit de late middeleeuwen. In de directe omgeving kwam bebouwing voor vanaf circa 1935.
In het plangebied zijn resten uit de periode Neolithicum tot en met Late Middeleeuwen te verwachten. Deze verwachting is gebaseerd op de aanwezigheid van een dekzandrug in het zuidelijke plangebied en de overgang naar lagergelegen gronden in noordelijke richting. Voor wat betreft het zuidelijke deel kan een hoge verwachting voor deze periode worden aangehouden. Hier zijn nederzettingsgerelateerde resten te verwachten. Voor het lagergelegen noordelijke deel kan een middelhoge verwachting worden aangehouden. Hier zijn sporen van terreininrichting en nederzettingsafval te verwachten.
Het uitgevoerde verkennende booronderzoek heeft tot doel het verwachtingsmodel te toetsen en zonodig aan te vullen. Hiertoe zijn verspreid over het toegankelijke deel van het plangebied verkennende boringen gezet. In dit stadium is verkennend booronderzoek de meest efficiënte onderzoekswijze om de archeologische potentie van het plangebied in kaart te brengen.
Tijdens het veldonderzoek is in een boring een plaggendek met daaronder een podzolbodem aangetroffen. Op deze locatie is een nieuwe woning voorzien. We adviseren hier vervolgonderzoek in de vorm van een viertal karterende boringen. Elders in het plangebied is een tot in de C-horizont verstoord bodemprofiel aangetroffen. We adviseren dit resterende deel vrij te geven. De gemeente (hierin vertegenwoordigd door haar deskundige, M. ter Braak) gaat niet akkoord met bovenstaand advies en geeft aan dat er ter hoogte van de boring met een intacte podzolbodem een proefsleuvenonderzoek moet komen.
