AnteaGroup 452100.
Op 19 t/m 23 augustus, 4 september en 8 oktober 2019 voerde Antea Group Archeologie een archeologische begeleiding uit aan de Molenweg, Kerkhofsweg, Kerkpad en Langestraat te Kantens, in de gemeente Het Hogeland. De aanleiding hiervoor was de vervanging van elektriciteitskabels die is aangelegd tussen de Molenweg (t.h.v. huisnummer 2), via de Kerkhofsweg, het Kerkpad naar een tijdelijke verdeelkast aan de Langestraat (t.h.v. huisnummer 23) over een afstand van zo’n 200 m.
Het tracé bevindt zich in AMK-terrein 5264: een wierde met een zeer hoge archeologische waarde, waarvan de bewoning vermoedelijk begon in de ijzertijd. Voor het gehele plangebied geldt in het bestemmingsplan van Kantens een dubbelbestemming ‘archeologisch waardevol gebied’. Hierbij geldt dat voor alle bodemingrepen een aanlegvergunning is vereist bij overschrijding van een diepte van 0,4 m beneden het maaiveld. Omdat deze grens naar verwachting zou worden overschreden, is het gedeelte dat is aangelegd in open ontgraving archeologisch begeleid conform protocol 4004 (KNA, versie 4.1). Tevens is dit onderzoek volledig uitgevoerd volgens het hiervoor opgestelde Programma van Eisen (PvE).1
Voor de aanleg van de kabelsleuf is tot gemiddeld 0,9 m -mv diep gegraven. De breedte van de sleuf bedroeg ongeveer 0,3 - 1,2 m (afhankelijk van het aantal strengen en beschikbare ruimte). Het tracé dat in open ontgraving is aangelegd had een lengte van in totaal zo’n 250 m.
Onder recente verstoringen tot zo’n 40-50 cm -mv en een subrecent pakket is in het hele plangebied een ouder pakket wierdelagen aangetroffen dat dateert uit de late middeleeuwen. Daaronder bevindt zich nog een ouder pakket, waaruit vondstmateriaal ontbreekt en daarom niet nader kon worden gedateerd. De meeste aangetroffen lagen zijn schone ophogingslagen, waarin niet of nauwelijks antropogene resten zijn aangetroffen. Daarnaast bevatte een gedeelte veel afval en was dikwijls iets humeus; vuile wierdelagen. De meeste lagen zijn alleen globaal in te delen in een tijdvak op basis van de stratigrafie, maar uit een aantal komt kogelpotaardewerk.. Hoewel vormtypische kenmerken ontbreken bij dit materiaal (op een vermoedelijke gefacetteerde rand na), lijkt een laatmiddeleeuwse datering van deze vondstcontexten waarschijnlijk.
Deze opgraving, variant archeologische begeleiding, leverde aanwijzingen voor bodemgebruik ter plaatse. Mogelijk is er een akkerlaag aangetroffen (S1005) en een huispodium: een voormalig woonerf. Het huispodium en de mogelijke akkerlaag geven een indicatie van een verschuivende indeling en dito functie van de wierde, die aansluit op de theorie van De Langen en Mol over decentralisatie van wierdebewoning ten behoeve van agrarisch gebruik.2 Dit onderzoek betreft een opgraving, wat het einde betekent van de AMZ-cyclus (bijlage 2). Derhalve zijn geen nadere adviezen of waarderingen te geven. Hoewel uit onze archeologische begeleiding blijkt dat de bodem veelal verstoord is in de eerste tientallen centimeters onder het maaiveld, blijkt dat wierdelagen tot de (late) middeleeuwen (en ouder) goed geconserveerd zijn. Tot een diepte van 2 m beneden het maaiveld (sectie 7, profiel 18) was er nog een antropogeen pakket gelaagdheid aanwezig.
