Algemeen In opdracht van het Ontwikkelingsbedrijf Rotterdam (OBR) van de gemeente Rotterdam heeft het Bureau Oudheidkundig Onderzoek van Gemeentewerken Rotterdam (BOOR) van oktober 2008 tot en met juni 2009 een karterend en waarderend inventariserend veldonderzoek uitgevoerd in een deel van het deelplangebied Grotemarkt Markthal te Rotterdam. Het deelplangebied maakt deel uit van het plangebied Rotterdam Grotemarkt. Tijdens een eerder uitgevoerd bureauonderzoek en verkennend inventariserend veldonderzoek zijn in het plangebied Rotterdam Grotemarkt op verschillende niveaus in de bodem archeologische indicatoren getraceerd (Peters en Guiran 2007). Het gehele plangebied wordt aangeduid met BOOR-vindplaatscode 13-88. Bij de komende inrichting van het deelplangebied Grotemarkt Markthal te Rotterdam zal de bodem in de bouwput voor de nieuwe markthal tot 12 m - NAP worden afgegraven, waarbij de archeologische waarden worden vernietigd. Om in deze situatie een verantwoord beleid te kunnen voeren, is in een deel van het deelplangebied een karterend en waarderend inventariserend veldonderzoek uitgevoerd. Resultaten In overeenstemming met het eerder uitgevoerde bureauonderzoek en verkennend inventariserend veldonderzoek zijn in het deelplangebied Rotterdam Grotemarkt Markthal op verschillende stratigrafische niveaus in de bodem archeologische indicatoren aangetroffen. Deze duiden op de aanwezigheid van een vindplaats met bewoningssporen uit verschillende perioden. De locatie wordt aangeduid met één BOOR-vindplaatscode: 13-88 (Archis- vondstmeldingsnummer 412837). Gelet op de stratigrafische positie van de indicatoren zijn de bewoningssporen waarschijnlijk in de Romeinse tijd tot en met de Nieuwe tijd te dateren. In het onderste deel van de Afzettingen van Duinkerke I-II/Tiel I-II (thans Formatie van Naaldwijk, Laagpakket van Walcheren/Formatie van Echteld) zijn, vanaf minimaal 9,78 m - mv (6,53 m - NAP), archeologische indicatoren aangetroffen, die gelet op hun stratigrafische positie waarschijnlijk kunnen worden gedateerd in de Romeinse tijd. Op dit moment is het niet duidelijk hoe de zone met archeologische indicatoren geïnterpreteerd moet worden. Uit eerder onderzoek is gebleken dat op de oeverafzettingen van de Rotte gedurende de Romeinse tijd gewoond werd en dat er crematiegraven zijn aangelegd. Aangenomen kan worden dat de archeologische indicatoren te koppelen zijn aan dergelijke activiteiten. In het zuidoostelijke deel van het deelplangebied is op de Afzettingen van Duinkerke I-II/Tiel I-II, vanaf minimaal 7,39 m - mv (3,99 m - NAP), een pakket ophogings- en bewoningslagen aangetroffen, dat gerelateerd is aan de middeleeuwse nederzetting Rotte uit de 9e-12e eeuw. Het gaat om een terpje dat is opgeworpen op de Afzettingen van Duinkerke I-II/Tiel I-II, langs de voormalige rechteroever van de Rotte. De terp is opgebouwd uit klei- en mestlagen, varieert in dikte van 31 cm tot 158 cm en heeft een omvang van circa 25 m bij 35 m. Op basis van onderhavig onderzoek is de aard van de bewonings- en gebruikssporen in en op de terp niet geheel duidelijk. Vermoedelijk gaat het om een huisplaats of boerderij met erf. Er kan echter niet uitgesloten worden dat op de terp de resten van een kerk met begravingen behorend tot de parochie Rotte, uit de periode 10e-12e eeuw, aangetroffen kunnen worden. Verspreid over het deelplangebied is op de Afzettingen van Duinkerke III/Tiel III (thans Formatie van Naaldwijk, Laagpakket van Walcheren/Formatie van Echteld), vanaf minimaal 3,46 m - mv (0,62 m - NAP), een dik opgebracht pakket aangetroffen, dat geïnterpreteerd is als het dijklichaam van de ringdijk van het voormalige Westnieuwland uit circa 1325. De kern van de ringdijk bestaat uit kleiplaggen, afgewisseld met rietlagen. In latere perioden is de ringdijk verder verhoogd en verbreed. De breedte van het oudste aangetroffen dijklichaam bedraagt circa 20 m (bij een dikte van circa 2 m). De waargenomen dikte varieert van 74 cm tot 632 cm. Zowel op als aan de ringdijk van het voormalige Westnieuwland is vanaf de Late Middeleeuwen gewoond. Ook het gebied binnen de ringpolder van het Westnieuwland is vanaf de Late Middeleeuwen in gebruik genomen door de mens. Verspreid over het deelplangebied is, vanaf minimaal 2,39 m - mv (0,41 m + NAP), een pakket ophogings- en bewoningslagen aangetroffen, dat samenhangt met de ontwikkeling van de stad Rotterdam vanaf de 13e tot en met de 20e eeuw. Tussen de ophogingslagen en bewoningsniveaus kon over het algemeen geen onderscheid gemaakt worden. Niettemin vormt het pakket de archeologische neerslag van de stadsbebouwing op en aan de ringdijk van het voormalige Westnieuwland en de bewoning binnen de ringpolder van het Westnieuwland vanaf de 13e tot en met de 20e eeuw. Aan de noordoostzijde van het deelplangebied is tot grote diepte de gedempte haven (het Steiger) waargenomen. De aangetroffen archeologische indicatoren dateren voornamelijk uit de 13e tot en met de 16e eeuw. Indicatoren uit de 13e eeuw zijn opvallend omdat het gebied pas in de eerste helft van de 14e eeuw, met de aanleg van de ringdijk van het voormalige Westnieuwland, definitief in gebruik werd genomen. Op basis van de aangetroffen indicatoren kan dan ook geconcludeerd worden dat reeds voor de aanleg van de ringdijk menselijke activiteiten in het gebied hebben plaatsgevonden. Opvallend is ook dat dateerbaar materiaal uit de periode na de 16e eeuw niet is aangetroffen in de boringen. Mogelijk is dit het gevolg van het puinruimen na het bombardement van mei 1940, waarbij veelal het bovenste gedeelte van de archeologisch waardevolle lagen is verstoord. Waardering deel van vindplaats 13-88 Op basis van het inventariserend veldonderzoek is een waardestelling uitgevoerd voor een deel van vindplaats 13-88. De uitgevoerde waardestelling heeft enkel betrekking op de aangetroffen terp, die gerelateerd is aan de middeleeuwse nederzetting Rotte uit de 9e-12e eeuw, in het zuidoostelijke deel van het deelplangebied. Voor het resterende gedeelte van vindplaats 13-88 ontbreekt vooralsnog nauwkeurige informatie om tot een waardestelling te komen. Op alle criteria wordt de archeologische waarde van het deel van vindplaats 13-88, waar zich de terp bevindt, hoog ingeschat. Op grond hiervan wordt de terp hoog gewaardeerd; het gaat om een behoudenswaardige vindplaats. Selectieadvies Voor een deel van vindplaats 13-88 - de terp die gerelateerd is aan de middeleeuwse nederzetting Rotte uit de 9e-12e eeuw - geldt dat bij de komende inrichting van het deelplangebied Rotterdam Grotemarkt Markthal dient te worden gestreefd naar het in situ veiligstellen van archeologische informatie door fysieke bescherming. Indien de vindplaats niet in situ is te handhaven, moet de archeologische informatie compleet veiliggesteld worden door documentatie ervan door opgraving voorafgaand aan de werkzaamheden in het deelplangebied. Voor het resterende gedeelte van vindplaats 13-88 - het niveau uit de Romeinse tijd, de ringdijk van het voormalige Westnieuwland uit circa 1325 en de ophogings- en bewoningslagen uit de 13e tot en met de 20e eeuw - wordt eveneens aanbevolen te streven naar behoud in situ van de archeologische informatie door fysieke bescherming. Indien dit niet mogelijk is wordt aanbevolen (een representatief deel van) de archeologische informatie (zo veel mogelijk) veilig te stellen door documentatie ervan door opgraving voorafgaand aan de werkzaamheden in het deelplangebied.
